Ảnh hưởng của hội Tam điểm vào cuối
thế kỷ XVIII
(L’influence de la Franc_Maconnerie à la fin du XVIIIe siècle)
Hội Tam điểm - mà niên đại thành lập hãy còn mơ hồ - biết đến thời kỳ ảnh
hưởng ý thức hệ sâu sắc nhất và đặc trưng nhất vào cuối thế kỷ XVIII và đầu thế
kỷ XIX, trong nhiều quốc gia, song nổi bật nhất là ở Pháp và ở Đức. Thời kỳ đó,
hội đoàn này tác động sâu rộng lên chính trị, văn học, nghệ thuật, triết học, đồng
thời nó cũng nhận lại nhiều lực đẩy kích thích sáng tạo.
Làm sao còn có thể nghi ngờ là nó tạo ra - với mọi dè dặt cần thiết - một hiện
tượng xã hội có tầm tác động rộng lớn trong khi mà vào thời đó, bao nhiêu vị
nguyên thủ quốc gia và những nhà lãnh đạo đầy quyền lực đều cố gắng thu lợi từ
uy tín và tiềm năng của tổ chức này, một tổ chức có biết bao đầu óc lớn tham dự:
những nhà văn (như Lessing, Voltaire, Goethe), nhà bác học (Lalande, Laplace,
Monge), triết gia (Reinhold, Fichte, Krause, Maine de Biran), nghệ sĩ (Mozart)
và, dầu không kiểm chứng việc gia nhập chính thức của họ, người ta thấy còn biết
bao người khác sát cánh bên hội (như Hegel)?
Sự can thiệp của hội Tam điểm càng có ý nghĩa hơn khi nó khoác một chiều kích
quốc tế và nhất là trên tầm cỡ châu Âu. Các hội quán (hay Kỳ đàn: les loges) liên
lạc với nhau từ nước này đến nước kia, gửi đi các sứ giả, tổ chức những cuộc hội
thảo quốc tế - là một thứ "chủ nghĩa quốc tế tư sản" (l’internationalisme
bourgeois); hội Tam điểm tạo thuận lợi cho sự truyền thông phổ quát và trao đổi
tự do tư tưởng.
Ảnh hưởng này dễ dàng nhận thấy nơi nhiều tác phẩm triết học, cũng được chứng
thực bởi tính gay gắt của những phản ứng tiêu cực mà nó gợi ra: nó đã không
phải chịu nhiều phê bình và tấn công đến như vậy nếu nội lực thực sự của nó
không đáng là bao. Vả chăng những ai đứng lên chống lại nó, lại chẳng tránh
khỏi bị ảnh hưởng bởi bản chất, những phương cách, những đặc điểm của nó, vốn
dường như có tính dễ lây lan.
