thời ý thức về chúng. Những mâu thuẫn đó sẽ nổ tung ra trong cách mạng Pháp
mà hội Tam Điểm cũng sẽ góp phần sửa soạn dầu không muốn và cũng không hề
biết.
Trong khi chờ đợi nó giúp cho sự chạm trán và sự mài sắc những ý tưởng, nó
khích lệ những tình liên đới táo bạo.
Trong thời điểm đó của lịch sử, không ai cần đến sự hỗ trợ kia hơn là nhà văn và
triết gia.
Những nhà Khai sáng ở Berlin sẽ ra sao nếu không được sự hậu thuẫn của hoàng
đế Frédéric Đệ nhị - vốn cũng là một hội viên Tam Điểm - và cũng là người cha
đẻ cho những nhà tư tưởng cấp tiến nhất của Pháp (như Voltaire, La Mettrie)?
Schiller sẽ ra sao nếu không có sự trợ giúp về tinh thần lẫn vật chất của hội Tam
Điểm Đan Mạch? Nơi đâu mà các nhà văn và các triết gia đầy tài năng sáng tạo
như Goethe, Herder, Fichte, Hegel, Schelling có thể tìm được chốn nương thân
nếu Công quốc Saxe-Weimar không được cai quản bởi các hội viên Tam Điểm?
Hegel kết giao những tình bằng hữu quí giá với các hội viên rất năng động của
hội này.
Nói chung, hội Tam Điểm quan tâm đến những trào lưu triết lý có tính cách tân
nhất, táo bạo nhất, nhiều tính chiến đấu nhất, và sẽ có tương lai, trong khi những
định hướng tư tưởng khác, tạm thời đang thống trị nhưng sẽ lộ ra những chỗ yếu
chết người và sẽ nhanh chóng đến hạn kỳ tiêu vong.
Người ta có thể nghi ngờ tính độc đáo nơi những khuynh hướng học thuyết của
hội này, nhưng người ta không thể phủ nhận sự đóng góp của nó vào quá trình
phát triển và vào thành công của những ý tưởng triết lý mà tinh thần thời đại sản
sinh ra, một tinh thần mới mẻ được diễn ta theo cách phủ định trong lối phê phán
gay gắt kiểu Pháp, và theo cách tích cực hơn trong sự xây dựng chủ nghĩa duy
tâm cổ điển Đức. Đối với các nền triết học mới, hội Tam Điểm đã giữ vai trò một
người bạn thật ân cần, chu đáo.
Jacques d’Hondt
FICHTE
