mà nó muốn đối nghịch. Triết học đích thực là triết học của lý tính, trong cùng
một vận động duy nhất, đồng nhất hoá những dị biệt và dị biệt hoá đồng nhất
tính, qua đó tiến hành cuộc vượt qua kép của tư tưởng giác tính và của trực quan
trí tuệ. Như vậy, biện chứng pháp, theo công thức nổi tiếng của Hegel đưa ra vào
năm 1801, là "đồng nhất tính của đồng nhất tính và phi đồng nhất tính" (la
dialectique est l’identité de l’identité et de la non-identité). Biện chứng pháp (của
Hegel) có viễn tổ là Logos của Héraclite.
Lý tính của Hegel không phải là một khả năng đơn thuần của tinh thần và biện
chứng pháp không phải là một quá trình chủ quan đơn thuần diễn ra trong ý thức
của triết gia, lại càng không phải là một biện pháp tu từ để trình bày (điều mà nó
đã trở thành trong cách trình bày học đường dưới hình thức: chính đề phản đề,
tổng hợp đề). Tiến trình biện chứng của lý tính là một tiến trình khách quan-chủ
quan, một vận động tự dị biệt hoá và tự thực hiện của tuyệt đối thể (Le procés
dialectique de la raison est un procès objectif-subjectif, le mouvement d’auto-
différenciation et d’auto-réalisation de l’absolu), trước tiên là trong thiên nhiên,
tiếp theo là trong lịch sử thế giới, mà khoa học triết học tự cho mình nhiệm vụ
phản ánh.
Cái trung gian bảo đảm bước quá độ từ một tính xác định qua đối thể của nó là sự
phủ định biện chứng (Aufhebung - la négation dialectique), bảo tồn và nâng cao
đến chân lý cho cái gì đã bị phủ định.
Biện chứng pháp là sự phát triển ba thời đoạn của khái niệm: cái phổ quát (das
Allgemeine - l’universel), cái đặc thù (das Besondere - le particulier) và cái cá
biệt (das Einzelne - le singulier) sẽ gặp lại ở mỗi thời đoạn của bộ Bách khoa thư
các khoa học triết học, nó được trình bày như sự lồng vào nhau của các bộ ba mà
cái chính là: lôgích học, triết học thiên nhiên, triết học tinh thần, tạo thành ba
phần trọng yếu của hệ thống.
Bản văn sau đây trình bày ba thời đoạn cấu tạo của mọi biện chứng.
[93] §79 [13]
Lôgích học, xét theo hình thức, có ba khía cạnh:
