tự do cho cá nhân. Bị ruồng bỏ, cá nhân lại rơi lại trong các giới hạn và trong sự
nghèo nàn cổ sơ của hắn, và lấy làm lạ rằng sau bao nhiêu nỗ lực cao đẹp như
thế, anh hùng như thế, phi thường như thế, rút cuộc hắn chỉ còn được hưởng cái
gì của một cái thú nhục dục: trái với sự mong mỏi, hắn thấy mình cũng chẳng
sung sướng gì hơn trước. Hắn nhận thấy mình đã bị cái ý chí của chủng loại lừa
bịp; vì thế cho nên một Thésée khi đã chán chường tất rời bỏ nàng Ariane của
mình. Nếu tình yêu của Pétrarque lại được thoả mãn, thì ngay từ phút đó hắn
cũng ngưng tiếng hát, cũng như chim ngưng hót, khi trứng vừa đẻ xong.
Ở đây, thiết tưởng cũng nên nói qua rằng luận điệu siêu hình tình yêu của tôi hẳn
làm phật ý những kẻ không mắc lưới tình yêu, cái chân lý căn bản mà tôi nói ra
đáng lẽ phải hơn bất cứ mọi cái gì khác, giúp họ có khả năng chế ngự mọi tình
yêu, miễn sao những nhận xét lý trí có một quyền lực gì đối với một tình yêu. Tuy
nhiên người ta chắc hẳn lại dựa vào lời nói của nhà hài hước Latinh: “Quae res in
se neque consilium, neque modum habet ullum, eam consilio regere non potes”.
(Đó là một cái tự nó chả biết gì là khôn ngoan, là chừng mực; ta không thể dùng
khôn ngoan mà trị nó được)…
Arthur SCHPENHAUER, Siêu hình Tình yêu, Siêu hình Sự chết, ch.I
Và trong chương II, chúng ta tìm hiểu:
Siêu hình Sự chết
Chết chính là vị thần gợi hứng và vị thần hướng dẫn của triết học, và chính vì thế
mà Socrate từng định nghĩa triết học là sự lo chết. Thiếu cái chết, thật khó mà
triết lý. Vậy, thiết tưởng ta nên viết nên một ý nghĩ đặc biệt về nó vào đầu cuốn
sách cuối cùng, đứng đắn nhất và quan trọng nhất của chúng ta.
Con vật sống mà không thực biết cái chết, nên trong thế giới súc vật, cá thể trực
tiếp hưởng thụ cái bản chất bất diệt của chủng loại, vì chỉ ý thức mình như một
hữu thể vô chung. Ở con người, cái xác tín kinh khủng về cái chết phát hiện đồng
thời với lý trí. Nhưng vì, trong thiên nhiên, một phương thuốc, hay ít ra một sự bù
đắp, thường thường đi đôi với một tai hoạ, nên cũng cái ý nghĩ ấy, từng phát sinh
ra kiến thức về cái chết, lại cũng cung cấp cho con người những tư tưởng siêu
hình để an ủi, mà con vật không thể có và cũng chẳng cần có. Chính đó là cái cứu
