nói này thường làm tôi sững sờ và lấy làm lạ, bởi vì mọi nhà tư tưởng sâu sắc và
mọi nghệ sĩ nghiêm túc đều vẫn đang không ngừng tự tái tạo mình trong sức trẻ
trung của người Hy Lạp. Cắt nghĩa cho khẳng định này là người ta không biết
điều họ nên nói nhưng chỉ là vì họ phải nói một cái gì. Khá hợp lý khi nói rằng
dân ngoại không có đức tin, nhưng nếu có gì được giả thiết là hàm ngụ bởi đức
tin, thì người ta phải hiểu rõ hơn đức tin là gì, bằng không người ta rơi vào thói
sáo ngữ. Có thể dễ dàng cắt nghĩa mọi hiện hữu, cùng với đức tin, mà không có
khái niệm đức tin là gì, và người nào tin ở những lời ca ngợi thì cắt nghĩa như thế
của mình thì cũng không phải là một cái máy tính tệ lắm, vì như Boileau từng
nói, Un sot trouve toujours un plus sot, qui l’admire [Một thằng ngu luôn luôn
tìm thấy một thằng ngu hơn mình ca ngợi mình].
Đức tin chính là cái nghịch lý rằng cá thể biệt lập tự thân cao hơn cái phổ quát,
được biện minh trước nó, không phải thấp hơn nhưng cao hơn nó - tuy nhiên nên
lưu ý ở đây theo nghĩa là cá thể, sau khi đặt mình lệ thuộc cái phổ quát, thì bây
giờ nhờ cái phổ quát mà nó trở thành cá thể cao hơn, nghĩa là cá thể như là có
tương quan tuyệt đối, địa vị này không thể có trung gian, bởi vì mọi sự trung gian
đều thông qua cái phổ quát, nó là và mãi mãi là một nghịch lý, tư tưởng không
thể suy luận được. Thế nhưng đức tin chính là cái nghịch lý này, nếu không thì
đức tin đã chưa từng bao giờ tồn tại, nếu không Abraham đã thua.
Chắc chắn đúng là cá thể có thể dễ dàng lầm lẫn nghịch lý này với sự thử thách
tinh thần, nhưng ta không được che giấu nó vì lý do này. Chắc chắn đúng là nhiều
người có thể có bản chất xa tránh nó, nhưng không phải vì thế mà ta được biến
đức tin thành một cái gì khác để người ta chấp nhận nó, nhưng đúng hơn ta phải
chấp nhận là mình không có nó, trong khi những người có đức tin phải chuẩn bị
để nêu ra một số tích chất đặc trưng để có thể phân biệt nghịch lý này với sự thử
thách tinh thần.
Câu chuyện về Abraham chứa đựng một sự tạm treo lửng cái đạo đức như thế vì
một mục đích cao hơn. Không có nhiều tư tưởng gia và nhà nghiên cứu sâu sắc
từng tìm ra những kiểu tương tự như thế. Sự khôn ngoan của họ chỉ tạo ra được
câu nói đẹp rằng mọi sự cơ bản đều như nhau. Nếu ta xem xét kỹ, tôi rất nghi ngờ
rằng không có ai trên khắp thế giới này có thể tìm ra một sự tương tự duy nhất,
trừ một sự tương tự sau này,mà không chứng minh được gì nếu nó không chắc
