không có giá trị. Khi cái chết là sự nguy hiểm lớn nhất, thì người ta hy vọng vào
đời sống; nhưng khi người ta trở nên quen thuộc với chính sự nguy hiểm, ngay cả
là khủng khiếp hơn nhiều, thì người ta vẫn hy vọng vào cái chết. Như vậy, khi sự
nguy hiểm là quá lớn, đến độ mà cái chết trở thành niềm hy vọng của chính con
người ta, thì sự thất vọng chính là sự không thể an ủi được của việc không thể
chết được.
Trong ý nghĩa sau cùng này, thì niềm tuyệt vọng đó, chính là sự đau yếu dẫn tới
cái chết, và sự mâu thuẫn ghê gớm này, là sự đau yếu của chính bản thân của nó,
chắc hẳn là luôn luôn dẫn tới sự chết. Bởi vì sự đang hấp hối, có nghĩa là nó đang
vượt lên trên hết cả, nhưng việc đang chết cái chết có nghĩa là để được sống trong
kinh nghiệm của chính cái chết; và nếu vì trong một thời khắc duy nhất mà kinh
nghiệm này có thể có được, thì cầm bằng nó là kinh nghiệm mãi mãi. Nếu người
ta có thể chết vì thất vọng, giống như khi người ta chết về một sự đau yếu, thế thì
sự vĩnh cửu ở trong con người đó, cái bản ngã, là có chết trong cùng một ý nghĩa,
cũng giống như thân xác chết vì do bệnh tật. Nhưng điều này là điều không thể có
được; sự chết do sự thất vọng tự nó biến đổi thường xuyên thành ra sự sống. Con
người đang thất vọng thì không thể chết, cũng chẳng phải "con dao lại giết chết
được các ý nghĩ", có thể là sự thất vọng làm tiêu huỷ được vật vĩnh cửu kia, là
chính cái bản ngã, mà nó là nền tảng của sự thất vọng, nhưng bản chất của nó thì
không chết, và ngọn lửa của nó thì không thể tắt được. Đúng là sự thất vọng nói
chính xác là tự huỷ hoại chính nó, nhưng đó là một sự tự huỷ hoại vô ích, vì nó
không thể nào làm được điều gì mà nó muốn; và sự vô ích này, chính là một dạng
tự thức mới của sự tự huỷ hoại, mà trong đó, tuy nhiên nó vẫn làm cho người thất
vọng luôn không thể làm được điều gì mà mình muốn, hay nói đúng hơn không
thể tự huỷ hoại được chính mình. Điều này, có nghĩa là sự thất vọng được nâng
lên một năng lực cao hơn, hay đó chính là luật của sự triển khai rộng ra. Điều này
cũng chính là sự kích thích nóng bỏng, hay là ngọn lửa lạnh trong sự thất vọng,
hay sự âu sầu cắn rứt, mà sự vận động của nó thường xuyên vẫn hướng vào bên
trong, sâu xa hơn, và cũng là sự tự huỷ hoại nó một cách thật vô ích. Sự kiện sự
thất vọng không thể huỷ hoại được anh ta, thì cũng chẳng hề đem lại điều gì phù
hợp hơn cho con người bị thất vọng đó muốn làm hành động tự huỷ hoại chính
mình, mà thực tê nó chính là sự đi ngược lại, sự thích hợp này chính xác chỉ là sự
dằn vặt, hay nó chính xác chỉ là việc giữ cho sự đau đớn triền miên thật là hết sức
