thời kỳ phân ly, phóng thể. Theo Feuerbach, Hegel trình bày những phóng thể đã
được giải quyết trước trong tư tưởng. Ông chỉ còn viết ra cái gì đã được hoà giải
trong tư tưởng. Sự phê phán này bẻ gãy - theo nghĩa nghiêm xác - hữu thể học.
Triết học Hegel trình bày cho chúng ta, ngay từ khởi điểm, một sự mâu thuẫn
giữa chân lý và tính khoa học, giữa yếu tính và hình thức (1), giữa tư tưởng và
chữ viết. Về hình thức, ý tưởng tuyệt đối có lẽ không được tiền giả định, nhưng
trong nội dung thì có. Những giai đoạn trung gian mà Hegel cho đi trước nó, ông
đã nghĩ chúng như là được xác định bởi ý tưởng tuyệt đối (2). Hegel không bị
vong thân (entaussert - aliéné), ông không quên ý tưởng tuyệt đối, nhưng ông đã
nghĩ trong tiền giả định của ý tưởng điều đối nghịch từ đó ý tưởng được sản sinh.
Nó đã được chứng minh trong thực tế trước khi được chứng minh một cách hình
thức: đó là lý do tại sao nó luôn luôn là không thể chứng minh, luôn luôn là chủ
quan đối với người khác (3), người ấy đã nhận ra trong đối thể của ý tưởng một
tiền đề mà ý tưởng tự phóng ra trước nó. Sự phóng thể của ý niệm (l’aliénation de
l’idée) (4) như vậy có thể nói là một sự giả vờ; nó làm bộ như thế, nhưng nó
không coi là nghiêm chỉnh; nó chỉ đùa thế thôi.
Ludwig FEUERBACH, Góp phần phê phán triết học Hegel (1838-1845).
1. Yếu tính (nội hàm thực sự) và hình thức thích hợp nhất nơi lý tính theo Hegel
2. Nó là cứu cánh của chúng ta mà chúng ta là sự tự phát triển
3. Sự tự trình bày chân lý như thế lại trở thành xác tính đơn thuần của tác giả
4. Thì tiêu cực (moment négatif), cũng là cốt yếu, của biện chứng Hegel. Ý niệm
tự đánh mất trong cái khác với mình trước khi khám phá ra rằng nó là chân lý của
cái khác đó và do vậy tự hoà giải với chính mình.
YẾU TÍNH CỦA CƠ ĐỐC GIÁO (L’essence du Christianisme) - 1841.
Ý thức phân biệt người chủ yếu khác với thú vật. Nhưng nó không để cho con
người là một con vật không thay đổi. Từ nay chính tương quan với đối tượng là
sự khẳng định tự thân. Tương quan với Thượng Đế khải lộ yếu tính của con
người, cá nhân và chủng loại, cá nhân trong chủng loại.
