Trời cao nhắc nhở con người sứ mệnh của nó là sinh ra không chỉ để hành động,
mà còn để chiêm ngưỡng.
Ludwig FEUERBACH, Yếu tính của cơ đốc giáo
1. Châm ngôn của Socrate ( theo truyền thống đối tượng của triết học là con
người chứ không còn là thiên nhiên nữa)
2. Tiếng Hy Lạp theoria nghĩa là tầm nhìn, sự chiêm ngưỡng
3. Tham khảo Aristote, siêu hình học, A1. (Đối với một kiểu giải thích khác,
tham khảo Heidegger, thư về chủ nghĩa nhân bản).
Thượng Đế chính là con người bị phóng thể (Dieu, l’homme lui-même aliéné).
Bởi vì mối tương quan của chủ thể với khách thể cốt yếu là sự khẳng định yếu
tính của chủ thể, Thượng Đế ngôi vị, chủ động và đạo đức chẳng có gì khác hơn
là yếu tính của con người được con người đặt lên bên trên chính mình, vì như thế
nó vừa phóng lớn họ lên vừa làm họ khiếp sợ. Như vậy, tôn giáo chính là sự
phóng thể. Con người càng tỏ ra khiêm cung tự hạ trước siêu việt mà chính nó đã
tạo ra, thì nó càng khẳng định trong ảo tưởng điều mà chủng loại có khả năng làm
(chủ nghĩa nhân văn).
Con người - và đó là huyền nhiệm của tôn giáo - khách thể hoá yếu tính của
mình, sau đó tự tạo thành khách thể của hữu thể được khách thể hoá, được
chuyển thành chủ thể (1) và một nhân vị; hắn suy tư về mình, hắn là đối tượng
cho chính mình, nhưng như là đối tượng, một hữu thể khác hơn là nó. Đó là
chuyện xảy ra ở đây. Con người là một khách thể của Thượng Đế. Rằng con
người tốt hay xấu chẳng phải là không can hệ chi đến Thượng Đế. Không phải
đâu! Thượng Đế quan tâm sâu sắc, không lơi lỏng giây phút nào, sao cho con
người phải tốt; ngài muốn hắn tốt và hạnh phúc - bởi vì không có lạc phúc nào
mà lại không có lòng tốt. Vậy là con người tôn giáo lại nói ngược với hư vô trong
hoạt động của con người khi cho những ý định và những hành động của mình
thành một đối tượng của Thượng Đế; khi biến con người thành những mục đích
của Thượng Đế - bởi tất cả cái gì là đối tượng cho tinh thần đều là mục đích cho
hành động - và biến hoạt động thiêng liêng thành phương tiện cứu rỗi cho con
