mọi phẩm tính của con người, tinh thần, trí thông minh, ý chí và tình yêu, nhưng
không có chút nhu cầu nào về những thứ đó, bởi vì tinh thần giả thiết thân xác, ý
chí giả thiết sự thiếu ý chí, tình yêu giả thiết sự thiếu vắng, ước muốn một cái gì
(2). Cũng giống như thân xác thuộc trời chỉ là một thứ xa xỉ thuần tuý, cũng vậy
hữu thể thiêng liêng trong thần học là hữu thể thừa thãi nhất đời, do vậy chỉ là
một thứ hữu thể chỉ nhằm thoả mãn những nhu cầu tưởng tượng, vô ích. Những
nhu cầu thật sự chỉ có thể được thoả mãn bởi một hữu thể cũng đầy nhu cầu. Nếu
người đàn bà không cần đàn ông thì cũng không thể thoả mãn đàn ông. Nếu nàng
thành công trong việc thoả mãn cho người đàn ông, đó là vì trong sự thoả mãn đó
của người đàn ông chính nàng cũng được khoái lạc (3). Ai không có tình cảm cho
mình thì cũng chẳng có tình cảm cho người khác. Tình yêu làm cho những hữu
thể nó tác động đến trở nên hạnh phúc bởi vì mỗi người có ý thức khi hành động
vì lợi ích của người mình yêu thì như thế là mình cũng hành động vì lợi ích của
chính mình, khi làm điều tốt cho người mình yêu là mình cũng đem lại điều cực
tốt cho mình. Sự hoàn hảo không phải là sự vắng mặt các nhu cầu mà là sự thoả
mãn tối đa các nhu cầu. Sự hoàn hảo của thế giới không có nền tảng trong tồn tại
tưởng tượng của một hữu thể bên ngoài hay bên trên nó; mà có nền tảng trên điều
này, là mọi hữu thể thực sự ở trong vũ trụ đều cần có nhau và bổ sung cho nhau.
Ludwig FEUERBACH, Yếu tính của tôn giáo.
1. Theo thần học Cơ đốc giáo, thân xác người phàm sẽ phục sinh thành thân xác
thuộc trời, hoàn hảo, vinh quang, bất tử
2. Vậy mà Thượng Đế không có thân xác, không lệ thuộc, không thiếu thốn gì.
Một tinh thần không liên quan đến cái gì cả, thì là cái gì vậy?
3. Sự hỗ tương khoái lạc tạo thành một sự kiện xã hội.
MARX
(1818 - 1883)
Từ một chàng trai trẻ con nhà tư sản ở Rhénanie, tiến sĩ triết học (1841), người trí
thức tự do cấp tiến trong môi trường những môn đệ Hegel cánh tả, chỉ vì vài bài
báo chống lại tính pháp lý của nước Phổ đã đủ làm trở thành, từ 1843, một kẻ lưu
