phương tiện sản xuất do chính họ sản xuất ra nhưng lại đối chọi với họ như một
sức mạnh xa lạ bất khả kháng; khi con người không chỉ đề xuất mà còn quyết
định nữa-chỉ khi sức mạnh xa lạ cuối cùng còn được phản ánh trong tôn giáo tiêu
tan; và cùng với nó tự bản thân sự phản ánh tôn giáo cũng sẽ tiêu tan, vì một lý
do đơn giản là không có gì còn lại để phản ánh.
Karl MARX, Phê phán triết học pháp quyền của HEGEL.
1. Phê phán những gì còn mang tính trừu tượng nơi con người chủng loại của
Feuerbach
2. Lưu ý sự mâu thuẫn nội tại trong chức năng của tôn giáo (Engels, Cuộc chiến
của những nông dân ở nước Đức-1850)
3. Vấn đề không còn là tuyên truyền vô thần mà là những đấu tranh xã hội.
CÁC
BẢN
THẢO
KINH
TẾ
CHÍNH
TRỊ
(Manuscrits
économico_philosophiques - 1844)
Đó là những khảo luận phê phán về những tương quan giữa người sản xuất hiện
đại với những sản phẩm và những người khác. Sự vong thân/ phóng thể, sự tách
rời khách thể và chủ thể, giữa cái riêng và cái chung đã xâm chiếm tất cả. Khi đặt
hoạt động thực tiễn vào trung tâm của sự phân tích, dần dần Marx khám phá ra sự
bất cập nơi những khái niệm vay mượn từ Hegel và Feuerbach. Lúc đó ông
hướng về những tu chính triết học rộng lớn hơn.
· Lưu ý: Những bản thảo này được ấn hành lần đầu năm 1932 và được dịch sang
tiếng Pháp năm 1962 đã tạo thành "vấn đề của Marx trẻ", một trọng tâm cho
những cuộc tranh luận giữa các trường phái nhân bản và các trường phái hiện
sinh, giữa những người Cơ đốc giáo và những người vô thần (De Lubac, Calvez,
Sartre, Althusser).
Sự vong thân của người công nhân hiện đại (L’aliénation de l’ouvrier moderne)
Chúng ta hãy khởi đi từ con người_công nhân. Lao động nặng nhọc của họ,
chẳng những không giúp họ giàu lên, trái lại còn đẩy họ vào cảnh khốn cùng. Họ
bị tước đoạt mất những sản phẩm do chính lao động của họ làm ra và hoạt động
