trường tồn tại. Cùng lắm thì người ta cũng chỉ có thể thay thế nó bằng sự tổng
hợp (8) những kết quả chung nhất mà người ta có thể trừu tượng hoá từ việc quan
sát sự phát triển lịch sử của con người. Những sự trừu tượng này, tách rời khỏi
lịch sử hiện thực thì tự bản thân chúng hoàn toàn chẳng có giá trị gì hết. Chúng
chỉ có thể dùng để sắp xếp tư liệu lịch sử được dễ dàng hơn để chỉ ra thứ tự của
cách sắp xếp thành tầng lớp riêng rẽ những tư liệu ấy. Nhưng khác với triết học,
những sự trừu tượng ấy hoàn toàn không mang lại một phương pháp hay một sơ
đồ theo đó người ta có thể sắp xếp các thời đại lịch sử cho ăn khớp. Ngược lại,
khó khăn chỉ bắt đầu khi bắt tay xem xét và sắp xếp tư liệu ấy, dù đó là tư liệu của
một thời đại đã qua hay của thời hiện tại và khi bắt tay vào việc thực sự miêu tả
tư liệu ấy. Việc loại trừ những khó khăn đó là tuỳ thuộc vào những tiền đề mà
chúng ta hoàn toàn không thể đề ra ở đây được mà là những tiền đề chỉ xuất hiện
từ việc nghiên cứu quá trình của đời sống hiện thực và của hoạt động của những
cá nhân trong từng thời đại một. Ở đây, chúng ta hãy lấy ra một vài sự trừu tượng
ấy, mà chúng ta sử dụng để đối lập lại với hệ tư tưởng, và giải thích những sự
trừu tượng ấy bằng những ví dụ lịch sử.
Karl MARX và Friedrich ENGELS, Hệ tư tưởng Đức.
1. Với tư cách là tư biện đi tìm sự nhập thể (son incarnation).
2. Bởi vì người ta chỉ có thể trừu tượng hoá nó trong trí tưởng tượng.
3. Theo nghĩa hoá học là bốc hơi lên / lưu xuất (émanation).
4. Theo nghĩa của Hegel là tự phát triển với động cơ nội tại.
5. Phát biểu cơ bản của chủ nghĩa duy vật lịch sử (tiếng Pháp: Ce n’est pas la
conscience qui détermine la vie, mais c’est la vie qui détermine la conscience).
6. Không có một tư tưởng nào, dầu mang cao vọng đến đâu, lại có được một khởi
đầu tuyệt đối.
7. Những lời trách cứ đối xứng nhau, bởi vì những người này cũng như những
người kia đều không quan niệm động cơ nào khác hơn là tinh thần.
