(1814-1862)
Là dân Bách Khoa (Polytechnicien) giống ông bạn Renouvier, tín đồ Công giáo
nhiệt thành, bị ám ảnh bởi những nan để thần học lớn, Jules Lequier, sống trong
cảnh ngèho nàn cùng cực, chết giữa biển khơi lúc mới 48 tuổi, chưa kịp cho chào
đời tác phẩm nào dầu đã liên tục nghiềm ngẫm trong hai mươi năm cho dự án:
"Vấn đề của khoa học: làm thế nào để tìm thấy chân lý đầu tiên".
ĐI TÌM CHÂN LÍ ĐẦU TIÊN (La Recherche d’une premìere Vérité - Di tác,
1865)
Đi tìm chân lí đầu tiên, được xuất bản năm 1865 nhờ công sức của Renouvier,
triết gia, bạn thân của Lequier.
Phải bắt đầu, theo Lequier nhận định, bằng hoài nghi, nhưng phải là một hoài
nghi toàn diện và sống thực. Phải khước từ chủ nghĩa hiển nhiên (l’évidentisme)
bởi một triết học hiển nhiên là một triết học tất yếu - tinh thần bị buộc phải khẳng
định, như thế đó là một triết học có tiên kiến rằng chân lí đầu tiên không phải là
tự do.
Chính cái Tôi suy tư (le Cogito) cũng chưa phải là chân lí đầu tiên, đã có một cái
gì đó trước sự khẳng định; không phải với tư cách đặt ra mà với tư cách tìm kiếm
mà bản ngã tự lãnh hội đầu tiên trong tính thuần tuý của nó. Cái có trước không
còn phải là hoài nghi triết lí, bởi ở đây người ta chỉ hoài nghi bởi vì trước tiên
người ta tìm kiếm, bởi vì người ta hiện hữu như là người tra vấn. Vắn tắt, phải đi
từ hoài nghi lên tìm kiếm và từ tìm kiếm đến một cái cho sự tìm kiếm trở thành
khả thi, tức là tự do.
Như thế tất yếu và tư do tạo thành hai khái niệm cơ bản đối với triết gia. không
có tất yếu sẽ không có tri thức, bởi sẽ không có những lí do nhưng nếu không có
tự do sẽ không tìm kiếm tri thức, vậy là sẽ không có tri thức.
Chiếc lá từ lùm cây (La feuille de charmille)
Lequier đã cho luân lưu bạn bè một bản văn mang tựa đề "Chiếc lá từ lùm cây",
trong đó ông kể lại một kinh nghiệm khó quên từ thời thơ ấu.
