Chính mình đã nộp mạng con chim bé bỏng kia cho con diều hâu rồi, tôi tự nhủ,
lòng đầy buồn đau…
Nhưng nếu cái quyết định hiện tại này, thay vì mở đầu cho một chuỗi biến cố lại
chỉ tiếp tục dãy biến cố đã qua bởi một biến cố đã từ lâu chắc chắn cho một hữu
thể cao hơn tôi và xảy đến đúng thời khắc của nó trong cái trật tự tổng quát mà tôi
chẳng hề làm gì? Nếu cảm thấy mình làm chủ trong thâm tâm tôi, chẳng qua, xét
cho cùng, là do không cảm thấy sự lệ thuộc của mình? Nếu từng mỗi một ý chí
của tôi đều là một hiệu quả trước khi là một nguyên nhân, đến nỗi rằng sự lựa
chọn này, sự lựa chọn tự do này, sự lựa chọn mà thoạt nhìn cũng tự do như là
ngẫu nhiên, thì thực ra đã là (đâu có gì ngẫu nhiên) hậu quả không tránh được của
một lựa chọn trước đó, và lựa chọn này lại là một hậu quả một lựa chọn khác, và
luôn luôn như thế, để đi ngược về những khoảng thời gian mà tôi chẳng còn kí ức
nào? Điều đó diễn ra trong tâm trí tôi như buổi bình minh của ngày khải huyền
[…]
Trong điểm này của cái thế giới rộng lớn được kích hoạt bởi một vận động liên
tục và liên tục biến đổi, nơi mà từng mỗi khoảnh khắc không có gì xảy ra mà
không có lí do hiện hữu trong trạng thái trước đó của sự vật, tôi thấy tôi bên kia
những kỷ niệm của mình; tôi thấy tôi ở cỗi nguồn của mình, tôi, đứa trẻ sơ sinh là
tôi, cái tôi xa lạ nó bắt đầu hữu thể của tôi, tôi thấy nó được đặt vào, mà không
biết gì, nơi một điểm của vũ trụ này: một hạt mầm huyền bí để trở thành qua năm
tháng cái gì mà bản chất của nó và của môi trường phức hợp vây quanh nó (3).
Rồi trong những viễn tượng của những kí ức nơi chính tôi mà tôi kéo dài những
viễn tượng giả định về cuộc sống tương lai của tôi, tôi hiện ra với tôi: bội nhân
thành một chuỗi những nhân vật khác nhau, mà nhân vật cuối cùng, nếu hắn quay
lại nhìn chúng, một ngày nào đó, vào một thời khắc tối thuợng, và hỏi chúng: Tại
sao chúng lại hành động như thế? Tại sao chúng dừng lại ở tư tưởng đó? Nghe từ
chúng những lời trách móc gọi nhau hoài không dứt (4). Tôi hiểu ảo ảnh thì thầm
vào lúc những lời chế nhạo này tác động: Chúng ta hãy suy nghĩ, chúng ta hãy
xem tôi sắp làm gì, và dầu tôi có hoài công suy nghĩ, tôi sẽ không còn đạt đến
việc trở thành tác giả của những hành vi của chính mình nhờ phương tiện suy tư
của tôi (b); rằng nếu như tôi có cảm thức về sức mạnh của tôi, bởi vì tuy vậy tôi
có cảm thức về chính sức mạnh của tôi, nếu như đôi khi tôi thấy tràn ngập bởi nó,
bởi vì tôi cảm thấy nó nơi tôi. Khi nó đi ngang qua, bởi vì nó tràn ngập tôi bằng
