Có người nói rằng, không gian không có nội dung chăng? Nhưng ngoài nội dung
đặc biệt của nó, nó còn bao hàm những ý tưởng liên quan, số lượng và thời gian
dùng để dự bị nó. Do đó, cho tới bây giờ người ta không thể chứng minh bằng
những nguyên tắc của Kant là không được coi không gian như một ý niệm…
Mục đích của chúng tôi là chứng tỏ không gian có tất cả tính cách một ý niệm, và
nói theo ngôn ngữ của Kant, không gian không phải là một hình thức của cảm
tính hay không phải chỉ là thế mà thôi nhưng như nhiều nhà tư tưởng khác đã
công nhận nó là một phạm trù. Đề án ấy hợp với đề án tương tự về thời gian, có
một tầm quan trọng chủ yếu. Những hậu quả của nó lan rộng đến nỗi chính ý
niệm của thực tế sâu xa nhất, tôi muốn nói ý niệm chủ thể đối tượng; hay nếu ai
thích hơn, ý niệm đơn nguyên cũng do đó mà biến đổi rất nhiều. Với không gian
ý niệm lệ thuộc vào tư tưởng, không còn phải đòi cho Hữu thể thực tại có đặc
quyền là hữu thể vô khoảng gian nữa.
OCTAVE HAMELIN, Khảo luận về những yếu tố chính của biểu tượng,t.75 - 81.
(Le plaisir)
Trên bình diện thuần tuý triết học, Hamelin định nghĩa khoái lạc theo thuyết duy
tâm tổng hợp của ông như một giai đoạn biện chứng pháp của tư tưởng, một giá
trị ở "sau sự chiếm hữu đối vật do chủ thể" khoái lạc biểu diễn cảm hoá riêng của
chính chủ thể, cách đặc biệt nó mà nó tự cảm thấy sau sự đồng hoá ấy.
Mặc dầu giá trị như dấu hiệu của nó là thế nào khoái lạc vẫn đi sau xu hướng và
hoạt động. Tuy điều ấy có tính cách quyết định, nhưng nó không đủ để hạn định
bản tính của khoái lạc. Vì với tư cách nào mà khoái lạc đến nối tiếp vào xu
hướng, vào hoạt động và vào tác động? Nếu tin vào Aristote, thì khoái lạc là sự
bổ túc của tác động, cùng một phạm vi với tác động, mặc dầu hàm ngụ nó. Nó
cũng còn là cái gì của hoạt động và có thể nói bằng ngôn ngữ tân thời, khi ta gọi
nó là tình cảm, thì phải hiểu một tình cảm thâu nhập. Mà dĩ nhiên nhận xét khoái
lạc tăng cường tác động là đúng chúng tôi không chối cãi ảnh hưởng phát lực của
khoái lạc cũng như tính cách làm suy nhược của đau khổ. Như sự kiện có thể
đóng vai trò một kích thích của hoạt động, vai trò một đối tượng của hoạt động,
vai trò một tác động mà nó đi đến và kết thúc, không hàm ngụ khoái lạc là cốt
