yếu và nguyên thuỷ cho tất cả các cái ấy. Nó không phải, ở nguyên thuỷ, một bổ
túc của tác động, mà ảnh hưởng của tác động trên chủ thể, một trạng thái quả thật
phát xuất tự hoạt động, nhưng tự chính nó là thụ động, một tình cảm, nói cho
đúng, một tình cảm thâm nhập. Tất nhiên đó không phải một lý do để đem tách
nó ra với xu hướng, để trưng bày nó không những là phân biệt, mà lại như không
liên lạc với xu hướng nữa… Tuy nhiên, dầu cảm động có liên hệ với xu hướng và
hoạt động, điều ấy không có nghĩa là đồng tính với chúng. Một khi xu hướng
được thoả mãn, sự thoả mãn ấy cảm hoá chủ thể với tính cách tiếp nhận và thụ
động. Chính sự vang động ấy, tương tự như cảm giác là cảm thức khoái lạc. Ta lại
phải thêm là kỳ thực cảm tính không đợi để khởi sự cho xu hướng đã hoàn tất
được thoả mãn, cho hoạt động đã đạt tới cùng đích. Là vì, dầu thụ động đến đâu
cũng vẫn là tư tưởng tự cảm hoá chính mình nó, nên khoái lạc vẫn đi trước, cũng
như mọi giai đoạn khác của sự quyết định tượng trưng. Khoái lạc đã được cảm
thấy khi điều lành hay cái giống sự lành được lấy làm đối vật, và tất nhiên còn
hơn nữa trong khi theo đuổi đối vật ấy. Hy vọng, và lo sợ là những tiêu thức được
biết nhiều nhất trong những cảm động thấy trước ấy. Ta lại thêm rằng: nếu tính
cách thụ động của nó không cản trở cảm động được thấy trước, thì tính cách
chung là gì? Do đó, khoái lạc là một thẩm định của chủ thể về trạng thái của nó
khi đã đồng hoá đối vật khoái lạc như thể nói lên chủ thể thấy mình thế nào do sự
đồng hoá ấy.
OCTAVE HAMELIN, Khảo luận về những yếu tố chính của biểu tượng,t.474 -
475.
Claude Bernard Và Y Khoa Thực Nghiệm
Claude Bernard (1813 - 1878) làm việc ở Pháp quốc học viện (Collège de France)
với Magendie, rồi kế nhiệm ông này vào năm 1855. Ông cũng là giáo sư ở Đại
học Khoa học Paris rồi ở Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên. Những phát minh của ông
chủ yếu liên quan đến nội tiết tố - vai trò của đường trong bao tử, những chức
năng của tuỵ tạng, của gan, hệ thần kinh và các huyết quản; những nghiên cứu
quan trọng khác về những chất độc, về những chất gây mê, gây tê,v.v… Trong
mọi công trình của mình, Claude Bernard tỏ ra rất quan tâm đến việc xác định
phương pháp thực nghiệm và những quy luật của nó.
