yếu tính toàn diện, với cái giá của bao công sức và thời gian, như tôi đã nói ngay
từ đầu. Chỉ khi nào người ta đã chà xát kỹ với nhau những danh từ, định nghĩa,
những tri giác và ấn tượng của giác quan, khi người ta đã tranh luận trong những
cuộc hội thảo đầy thiện ý, không nhuốm chút ganh tị nào trong những câu trả lời
(b), khiến cho, về đối tượng khảo sát, ánh sáng của trí tuệ và thông minh bừng lên
với sự mãnh liệt ở mức cao nhất mà sức người có thể chịu đựng. Đó là lý do tại
sao mọi người đứng đắn đều rất thận trọng khi viết về các vấn đề nghiêm túc và
qua chữ viết, quảng bá tư tưởng của mình cho sự ganh tị và thiếu thông minh của
đám đông. Từ đó, phải rút ra kết luận đơn giản này: Khi chúng ta thấy một bài
viết dầu là của một pháp gia bàn về luật pháp, hay là của bất ai khác bàn về bất kỳ
đề tài nào, chúng ta hãy nói rằng tác giả đã không coi việc đó là nghiêm túc cho
lắm nếu như ông ta nghiêm túc, và rằng tư tưởng vẫn còn nằm sâu trong tác phẩm
quý giá nhất của người viết (c).
PLATON, Những bức thư
a. Triết gia phải phân biệt những hạt mầm nào sống được với những thứ trông bề
ngoài thì giống nhưng không phải.
b. Một cuộc hội thoại biện chứng với đầy đủ thiện ý để tìm chân lý chứ không
phải vì đầu óc ham tranh biện, hay vì tự phụ, hiếu thắng.
c. Ý muốn nói là: Khoa học (hay tri thức) thực sự vẫn còn nằm trong tâm hồn,
chứ chữ viết không thể chuyên chở hết. Điều này hơi giống với tông chi của Phật
giáo Thiền sau này: "Bất lập văn tự, giáo ngoại biệt truyền …"
…VÀ NỘI DUNG
Bởi vì Platon từ chối việc biên soạn lại những bài giảng miệng của ông, chúng ta
chỉ biết về nội dung việc giảng huấn đó qua thông tin mà Aristote cung cấp và
những người bình luận nói về phần giảng huấn bất thành văn của Platon.
Những tìm tòi nghiên cứu về nội dung của công cuộc giảng huấn truyền khẩu của
Platon đã khởi động tại Pháp từ đầu thế kỷ hai mươi: G.Milhaud (Các triết gia
hình học gia của Hy Lạp, Paris, 1900) và nhất là Léon Robin (Lý thuyết của
Platon về các ý niệm và các con số, Paris, 1908) đáng được đọc thật kỹ. Léon
