khiến chúng ta đi từ mức độ những tư tưởng đến mức độ những hàm thị (của mục
tiêu).
Gottlob FREGE, Những bài viết Lôgích _ triết học, t.108 - 110.
1. Tôi hiểu tư tưởng (Gedanke) không phải là hành vi, chủ quan suy tư mà là nội
dung khách quan của nó nội dung đó có thể là sở hữu chung của nhiều chủ thể
(chú thích của chính Frege)
2. Tôi cho là phán đoán không phải là sự lãnh hội đơn giản một tư tưởng mà là sự
thừa nhận giá trị chân lý của nó (chú thích của chính FREGE)
Những đặc tính lạ lùng của chân lý (Étranges propriétés de la vérité)
Trong bản văn này, trích xuất từ những nghiên cứu Lôgích (Recherches
Logiqnes) Frege nêu ra nghịch lý khi định nghĩa chân lý bằng những từ ngữ nói
lên sự tương thích (en termes d’ adéquation) giữa những biểu tượng và những sự
vật. Trong những Bài viết di tác của ông, Frege đưa ra sự định thức sau đây về
điều đó: "Hãy chấp nhận rằng người ta muốn nói: "Một biểu tượng là đúng khi nó
tương thích với thực tại". Lúc đó người ta chẳng được gì. Bởi vì, để áp dụng tiêu
chuẩn này, thì trong mỗi trường hợp nhất định, ta phải quyết định vấn đề là xét
xem một biểu tương nào đó có đúng là tương thích với thực tại hay không. Nói
các khác: có sẽ đúng là biểu tương tương thích với thực tại hay không. Như vậy ở
đó có một cái vòng lẩn quẩn. Giải pháp cho nghịch lý này, theo Frege, hệ tại chỗ
chấp nhận rằng chân lý của những hình ảnh và những biểu tượng đơn giản phải
nhường bước cho chân lý theo nghĩa chặt chẽ: chân lý của những mệnh đề được
phát biểu về chúng. Còn về các mệnh đề, lúc đó vấn đề chỉ là tìm hiểu xem ý
nghĩa của chúng, có hay không cái đúng làm hàm thị (nó là một đối tượng duy
nhất trong loại của nó.)
Từ "đúng" dưới góc cạnh ngữ học, là một từ định tính (qualificatif). Điều này mời
gọi chúng ta hạn định sít sao hơn phạm vi của những gì người ta có thể phát biểu
chân lý và ở đó, nói chung, có thể đặt vấn đề chân lý. Chân lý được nói lên bằng
tranh ảnh, bằng biểu tượng, bằng những mệnh đề và tư tưởng. Điều đáng lưu ý là
bảng liệt kê này tập hợp những sự vật nghe thấy được và cả những sự vật không
thể được nhận ra bởi các giác quan. Và người ta dễ dàng kiểm chứng điều ấy. Một
