TRIẾT HỌC TÂY PHƯƠNG TỪ KHỞI THỦY ĐẾN ĐƯƠNG ĐẠI - Trang 1687

(1883-1969)

Đậu tiến sĩ y khoa, lúc đầu phụ giảng về tâm bệnh học ở Heidelberg, Karl Jaspers
làm cho độc giả biết đến bởi công trình Tâm liệu pháp tổng quát (Allgemeðne
Psychopathologie) xuất hiện năm 1913 đến 1921, thời kì trong đó ông xuất bản
bộ Tâm lí học về các thế giới quan (Psychologie der Weltanschaungen - 1919).
Ngay từ thời kì này tư tưởng ông đã chịu ảnh hưởng bởi tác phẩm của Wilhelm
Dilthey, rồi bởi hiện tượng luận của Husserl.

Giáo sự triết học ở Heidelberg từ 1921, ông bị tước mất ghế Giáo sư vào năm
1937 cho đến khi chế độ quốc xã sụp đổ. Ông trở lại công việc giảng dạy năm
1945, nhưng rời Heidelberg (và nước Đức) từ 1948, để giảng dạy ở Bâle và mất ở
đó năm 1969.

Những xác định lập trường của Karl Jaspers về những vấn đề chính trị của thời
đại chúng ta (chế độ quốc xã, bom nguyên tử, việc thống nhất nước Đức) đăng kí
vào trong lôgích của một thứ triết học về tồn sinh, được nuôi dưỡng bởi tinh thần
của Nietzsche và của Kierkegaard (mà ông mượn ý niệm tồn sinh), gợi hứng
phóng khoáng từ Dilthey và từ Husserl - và có lẽ cả, hơn là ông nói ra, từ
Heidegger, nơi phần phân tích phổ sinh (analytique existentiale) trong bộ Hữu thể
và Thời gian của ông này. Triết lí của ôg đi trước, khá xa, trào lưu được gọi là chủ
nghĩa hiện sinh Pháp (nhưng với một giọng điệu rất khác).

Sự trình bày đầy đủ triết học của ông cốt yếu được chứa đựng trong bộ ba quyển
xuất hiện năm 1932 dưới cái tựa đề đơn giản Philosophie, công trình trong đó
Jaspers dành một chỗ rộng rãi cho khái niệm rất riêng của ông, khái niệm "niềm
tin triết lí" (Der philosophische Glaube - La foi philosophique).

Phản tư về những giới hạn của kiến thức và của mọi ngành khoa học, chúng
không cho phép bất kì một hữu thể học khách quan xác định nào, cũng như về sự
bất lực của các ngành khoa học nhân văn để làm cho con người trở thành đối
tượng của một thứ nhân loại học, triết học về tồn sinh phải thăm dò theo cách
"hội thông" (compréhensive) chứ không phải theo cách "giải thích" (explicative)
những khả tính đa phức của tồn sinh, chạm trán với kinh nghiệm về những hoàn
cảnh - giới hạn - là những kinh nghiệm về tính hữu hạn, khi đó những hoàn cảnh

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.