tầm chân lí, chứ không phải chiếm đoạt chân lí. Ngay cả những trường hợp triết lí
biến thành giáo điều, thành kiến thức công thức, chung cục hoàn bị, có thể truyền
bá bằng giáo khoa được.Vì triết lí là một cuộc hành trình, nên với triết lí, tra vấn
thắc mắc thường quan trọng hơn giải đáp. Hơn nữa mỗi giải đáp còn đẻ ra nhiều
thắc mắc mới.
Như thế, hành trình là số kiếp con người trong trần gian. Nhưng chính cuộc hành
trình ấy lại đem đến cho con người nguồn an ủi vô tận. Hơn nữa, trong những
giây phút thiêng liêng, nhờ đó con người còn được hoàn toàn toại nguyện. Nhưng
toại nguyện ở đây không phải như khi thu lượm được một kiến thức đích xác hay
như khi chấp nhận một tín lý, hoặc khi tuyên xưng đức tin. Trái lại, ở đây, toại
nguyện là khi trong trần thế này con người thấy thực hiện được ý nghĩa của một
con người đã nhận được ánh sáng của sự Hữu soi cho. Bắt gặp được ánh sáng sự
Hữu ấy trong một cảnh ngộ đặc biệt nào đó trong cuộc sống, đó chính là ý hướng
của mọi cố gắng triết lí.
Tóm lại, hành trình luôn mãi tìm tòi hay được an ủi toại nguyện trong những giây
phút thiêng liêng cũng không phải những định nghĩa của triết lí. Vì triết lí không
đứng trên hay ngang hàng với cái gì cả. Triết lí cũng không do cái khác phát sinh.
Trái lại, triết lí chỉ là triết lí bằng thực hiện. Triết lí là cái gì có thể qua kinh
nghiệm mới hiểu được. Nhờ kinh nghiệm người ta mới nhận thấy rằng: triết lí
vừa là thể hiện tư tưởng linh động vừa là suy tư về tư tưởng linh động ấyhay triết
lí vừa là hành động vừa là thái độ giải thích cho hành động.
Tóm lại, chỉ nhờ kinh nghiệm bản thân, mỗi con người mới nhận thức được đâu
là bản chất triết lí ở đời.
Ngoài những điều trên còn cần tới những phương thức khác để diễn tả ý nghĩa
của triết lí. Nhưng không một phương thức nào diễn tả nổi ý nghĩa ấy và cũng
không một phương thức nào trội vượt cả. Ngày xưa, theo đối tượng, thì người ta
định nghĩa triết lí là biết được vấn đề thầnminh và nhân loại, hay biết được sự
hữu theo tính cách là sự hữu. Theo mục đích, thì triết lí được coi là học để biết
sống và biết chết hay triết lí là biết dùng tư tưởng để tìm hạnh phúc hoặc để thành
thần. Sau cùng theo nội dung, người ta định nghĩa triết lí là lối biết vượt lên trên
