1. Ý nghĩa - vật kích thích: La signification -stimulus.
Hữu thể học, triết học và khoa học (Ontologie, philosophie et science)
Triết học thường cầu viện đến cuộc vượt cấp ngữ nghĩa (semantic ascent;
l’escalade sémantique) vốn hệ ở chỗ lướt từ diễn từ về các đối vật đến diễn từ về
các từ ngữ. Quine cho rằng chiến lược này cũng có giá trị trong lôgích học, trong
toán học cũng như trong khoa học (chẳng hạn thuyết tương đối của Einstein là
một suy nghĩ về lý thuyết thời gian, ánh sáng) v.v… Biệt tính của triết gia, chỉ
nằm trong tính tổng quát rộng lớn hơn của những vấn đề hữu thể học mà ông nêu
ra chứ không phải trong tính đặc thù nơi những phương pháp của ông hay tính
độc lập của ông đối với thực tại. Nơi trung tâm của mạng lưới phức tạp của
những kiến thức, triết gia chỉ ở xa hơn chu vi của nó, ở nơi mà tương quan giữa
những từ ngữ với sự vật được đặt ra.
Điều gì biệt hoá mối ưu tư hữu thể học (le souci ontologique) của triết gia với
mọi cái đó, chỉ là tầm cỡ của các phạm trù. Nếu xét về những đối tượng vật lý nói
chung, thì người đại diện cho khoa học tự nhiên là kẻ quyết định về đề tài những
con phụ thử (opossums) và những con kỳ lân (licornes). Nếu xét về những thứ
lớp, hay một lãnh vực nào khác rộng hơn, những đối tượng mà nhà toán học quan
tâm, thì chính nhà toán học sẽ lên tiếng, với tư cách một người có thẩm quyền
nhất, là có những số nguyên chẵn hay không, hay những số lập phương lại là tổng
của hai số lập phương. Đàng khác, việc sát hạch sự chấp nhận không phê phán cái
vương quốc những đối tượng vật lý, hay những thứ lớp v.v… là thuộc về hữu thể
học. Ở đây nhiệm vụ là làm thành minh nhiên những gì trước giờ vẫn bị bỏ rơi
trong mặc nhiên, và biến những nghịch lý thành rõ ràng*, là bào nhẵn, trau chuốt
những chỗ gồ ghề thô nhám, là làm biến đi những vết tích của những thời kỳ quá
độ để tăng trưởng, là tẩy rửa và sắp xếp lại cho ngăn nắp tinh tươm những căn
nhà ổ chuột hữu thể học.**
Như thế, nhiệm vụ của triết gia khác với nhiệm vụ của các lý thuyết gia khác,
trong chi tiết; nhưng không phải một cách triệt để như những ai tưởng tượng rằng
triết gia hưởng một điểm quan sát ưu đãi ở bên ngoài hệ thống khái niệm mà ông
đảm đương, giả định như vậy. Không hề có cái vị trí đặc biệt nào giống như thế,
bên ngoài vũ trụ. Triết gia không thể nghiên cứu và tu chính hệ thống khái niệm
