Trái Đất mà chính Mặt Trời mới thực sự đứng yên. Những lợi thế của một khung
quy chiếu mới, một phần vì tính mới mẻ của nó, khuyến khích việc chính thức
hoá nó, trong một số cơ hội, đem thay thế nó cho cái khung quen thuộc.
Nelson GOODMAN, Languages of Art, 1968.
FREUD
(1856 - 1939)
Sau những năm học y khoa và những nghiên cứu chuyên sâu trong ngành tổ chức
học (histologie) của hệ thần kinh, Sigmund Freud quan tâm đến các bệnh thần
kinh từ 1880. Năm 1885, ông từ Vienne đến Paris để theo học danh sư Charcot ở
bệnh viện La Salpétrière, nơi ông khám phá việc điều trị bệnh tâm thần bằng
phép thôi miên. Năm 1895, ông xuất bản, với sự cộng tác của Breuer, quyển
Nghiên cứu bệnh tâm thần. Phương pháp gây mê - bằng thôi miên (la méthode
cathartique) - nhanh chóng được thay thế bằng phân tâm học, với việc phân tích
các giấc mộng, "con đường vương giả" để thăm dò tiềm thức. Giải mã các giấc
mộng ra mắt năm 1900, tiếp theo, giữa 1900 và 1915, là nhiều ấn phẩm trong đó
Freud xây dựng lý thuyết của ông về vô thức tâm linh với những nội dung tình
dục và hiếu chiến, được cơ cấu bởi "mặc cảm Oedipe" mà ông sẽ không ngừng
khẳng định tính phổ quát.
Năm 1910, Hiệp hội Phân tâm học Quốc tế ra đời. Đó là khởi đầu của lịch sử
phong trào phân tâm học với những cuộc khủng hoảng và những phân hoá lập
trường của nó. Cũng vào thời điểm này mà Freud, áp dụng những khái niệm phân
tâm học vào những hiện tượng văn hoá (văn học, nghệ thuật, tôn giáo). Vật tổ và
cấm kỵ (Totem et Tabou), 1912, có lẽ là tác phẩm có ý nghĩa nhất trong việc mở
rộng học thuyết.
Freud vẫn luôn kêu đòi một thứ duy lý khoa học. Ông tự ngăn cấm mình thành
triết gia và đấu tranh với chính những khuynh hướng của mình nghiêng về "tư
biện" (la spéculation) song cuối cùng thì ông cũng nhân nhượng trong Bên kia
nguyên lý khoái lạc (Au de là du principe de plaisir - 1919) và hơn nữa trong Bất
ổn của văn minh (Malaise dans la civilisation _ 1930). Ông biết đôi chút về đối
thoại Bữa tiệc của Platon, có đọc Schopenhauer khá muộn và cố kiêng cữ không
