Quyển Siêu tâm lý tập hợp năm bản văn, mà ba bản được viết vào năm, 1915, có
tầm quan trọng rất lớn Những xung động và định mệnh những xung động, sự ức
chế, Vô thức. Vấn đề đối với Freud là khởi công xây dựng những nền tảng lý
thuyết cho sự thực hành của mình.
Vô thức, giả thuyết cần thiết (L’inconscient, Hypothèse nécessaire)
Vô thức tâm lý có lẽ là khái niệm chính của phân tâm học bởi vì nó khoanh vùng
trường khảo sát. Theo nghĩa của Freud, cũng là nghĩa tiêu biểu, vô thức (das
Unbewusste) chỉ một "trường" khác hơn là ý thức (un autre "lieu" que la
conscience). Lý thuyết về vô thức đánh dấu sự đứt đoạn với quan niệm cổ điển,
nhất là của Descartes, về chủ thể đồng hoá với ý thức phản tư (le sujet identifié à
la conscience réflexive).
Chủ thể của Freud từ nguyên thuỷ bị tha hoá bởi sự dồn nén nguyên thuỷ (le
refoulement originaire), bị chia cắt thành hai màn cảnh cách ly: màn cảnh của
một ý thức khiếm khuyết và màn cảnh của một vô thức lệch tâm, được hình thành
từ những cái biểu nghĩa (les signifiants) vắng mặt mà công việc phân tích phải
cho phép tái hội nhập vào những lỗ hổng của ý thức để tái lập liên tục tính. Vô
thức hay cái ấy (das Es - le çà) ở nơi mỗi người chúng ta giống như một "con
người khác"- nó là Tha thể (l’Autre, theo Lacan).
Ý thức, theo Freud, ít là một dữ kiện trực tiếp cho bằng là một cuộc chinh phục
bởi vì cái "Tôi" phải học cách tự nhận ra trong "con người khác" này để xoá bỏ
tình trạng tha hoá của mình. Mục đích là hướng đến tính đồng nhất (l’identité),
khó bao giờ được thực hiện trọn vẹn, của bản ngã (ta = ta) và Tha thể.
Người ta phản bác chúng tôi từ mọi phía, cái quyền chấp nhận một thuyết chủ
tâm lý vô thức và làm việc một cách khoa học với giả thuyết này. Chúng tôi có
thể trả lời điều ấy rằng giả thuyết về vô thức là cần thiết và chính đáng và rằng
chúng tôi có rất nhiều chứng lý về sự tồn tại của vô thức. Giả thuyết ấy rất cần
thiết bởi vì những dữ kiện của ý thức thì cực kỳ thiếu sót (1), nơi người lành
mạnh cũng như người bệnh, vẫn thường xảy ra những hành vi tâm lý mà, để có
thể được giải thích, tiền giả định những hành vi khác, chúng không được hưởng
sự làm chứng của ý thức. Những hành vi này không chỉ là những hành động hớ
