Freud gán cho một vai trò càng ngày càng quan trọng trong lý thuyết và trong
thực hành của ông kể từ quyển Bên kia nguyên lý khoái lạc (1919). Trong đó ông
rèn đúc giả thuyết này. Với Bất ổn trong văn minh, thì dục tính (la libido) và xung
động sự chết trở thành những sức mạnh vũ trụ và gần như huyền thoại. Lúc đó,
phân tâm học mang tầm, vóc của một thế giới quan (Weltangschauung) được
đánh dấu bởi tính nhị nguyên của những nguyên lý đối kháng này.
Văn minh, cuộc đối đầu giữa Eros và xung động chết chóc (La civilisation,
conflit entre Eros et la pulsion de mort)
Eros ở đây chỉ những xung động dục tính theo nghĩa rộng nhất (kể cả tính luyến
ngã - narcissisme) được Freud kiến giải phù hợp với một truyền thống triết học
ngược lên đến tận Platon, như một sức mạnh liên kết mà đối lại là sức mạnh "giải
kết" (la puissance de dé_liaison) của sự chết.
Trong tất cả những gì sắp tiếp theo sau đây, tôi sẽ kiên trì với quan điểm là tính
hiếu chiến/ ưa gây hấn (l’agressivité) tạo thành một tư thế bản năng nguyên thuỷ
và tự trị của hữu thể người (1) và tôi sẽ còn quay lại trên sự kiện này là nền văn
minh gặp ở đó sự cản trở đáng ngại nhất. Trong quá trình nghiên cứu này, có lúc
trực giác (l’intuition) đã cho chúng tôi biết rằng văn minh là một tiến trình tách
riêng diễn ra bên trên nhân loại (2) và chúng tôi vẫn còn luôn chịu ảnh hưởng của
quan niệm này. Chúng tôi muốn, với tư cách này, tập hợp những cá nhân riêng lẻ,
sau đó là những gia đình, rồi những bộ lạc, những dân tộc và những quốc gia
thành một đơn vị rộng lớn: chính là nhân loại (3). Tại sao có sự cần thiết đó?
Chúng tôi chẳng biết gì cả; đó chính là công trình của Eros. Những khối người
này phải hợp nhất với nhau về phương diện dục tính; nếu chỉ có sự cần thiết, và
những lợi ích của việc làm chung, sẽ không đem lại cho họ sự kết dính mong
muốn. Nhưng xung động hiếu chiến tự nhiên nơi con người; sự thù địch của một
người chống lại tất cả và tất cả chống lại một người, đối lập với chương trình này
của văn minh. Xung động hiếu chiến này là hậu duệ và là biểu tượng chính (4)
của bản năng chết chóc mà chúng ta thấy vẫn đang "thi công" bên cạnh và chia sẻ
quyền lợi thống trị thế giới, với Eros. Từ nay ý nghĩa của cuộc tiến hoá văn minh,
theo ý tôi, hết còn tối tăm nữa: nó phải chỉ cho chúng ta cuộc đấu tranh giữa Eros
và sự chết giữa bản năng sống và bản năng huỷ diệt, như nó vẫn luôn diễn ra
trong lòng nhân loại. Cuộc đấu tranh này, nói cho cùng, chính là nội dung cốt yếu
