gắng đòi hỏi chính mình hoặc người khác rằng người ta vẫn gắn chặt vào tôn
giáo, khi người ta từ lâu đã tự tách mình ra khỏi nó. Ở đâu những vấn đề tôn giáo
còn có liên quan, con người có khả năng phạm tội không trung thực và tội nhẹ về
trí thức. Các triết gia lạm dụng ý nghĩa của lời nói cho tới khi chúng hầu như
không giữ lại bất cứ điều gì về ý nghĩa nguyên thuỷ của nó. Họ đưa ra tên gọi
Chúa cho khái niệm trừu tượng mơ hồ nào đó mà họ tự tạo ra cho chính họ; khi
làm thế, họ có thể trình bày trước toàn thế giới như các nhà thần luận (déistes),
những người tin vào Chúa, và họ có thể khoác lác rằng họ đã nhận ra một khái
niệm lớn hơn, thuần tuý hơn về Chúa, mặc dù Chúa của họ lúc này không hơn gì
cái bóng không có thực và không còn là nhân cách phi thường của các học thuyết
tôn giáo nữa. Các nhà phê bình khăng khăng mô tả là "rất mộ đạo" bất kỳ ai thừa
nhận ý nghĩa của tính vô nghĩa của con người hoặc tính bất lực trong diện mạo
của vũ trụ, mặc dù điều tạo thành yếu tính của thái độ tôn giáo thì không là cảm
nhận này nhưng chỉ là bước tiếp theo sau nó, phản ứng lại điều đi tìm phương
thuốc cho nó. Con người không tiến xa hơn được nhưng những mặc nhận thấp
kém trong phần nhỏ mà con người mang khoác trong thế giới rộng lớn này - trái
lại, con người quả là không tín ngưỡng theo nghĩa thật nhất của trần gian.
Sigmund FREUD, Tương lai của một ảo tưởng, Paris, PUF, 1971.
VÔ THỨC VÀ SÁNG TẠO NGHỆ THUẬT
Về văn học nghệ thuật, Freud ít có những công trình riêng, hoàn chỉnh. Tuy
nhiên, ông có ít nhiều nghiên cứu, phát biểu, nhận xét rải rác ở nhiều tác phẩm
phân tâm học. Nếu tập hợp chúng lại với nhau, sắp xếp theo hệ thống thì có thể
được một quan niệm sâu sắc, nhất quán của ông. Chúng tôi xin trích dịch và giới
thiệu một chùm các trích đoạn đó từ tuyển tập Sigmund Freud, Choix de textes,
của Laveysière, Paris, 1984.
QUAN NIỆM CỦA FREUD VỀ TÁC PHẨM NGHỆ THUẬT
Tác phẩm nghệ thuật có một nghĩa cần được giải thích. Phải tra cứu nội dung,
hình thức là biểu hiện những ý đồ của người nghệ sĩ. Điều này cho phép "tìm
thấy" nhà nghệ sĩ căn cứ vào tác phẩm của mình (chứ không phải cái ngược lại)
và hiểu biết cảm xúc thẩm mỹ. Đó là phương pháp áp dụng cho mọi sản phẩm
