nhận như là một chuyên gia lỗi lạc- và cả triết học Kant. Việc ông được bầu vào
Hàn lâm viện các Khoa học tinh thần và chính trị thừa nhận tư cách triết học sử
gia của ông, một trong những sử gia lớn nhất về triết học. Chúng tôi xin kể ra đây
một số những tác phẩm lớn trong sự nghiệp phong phú, đáng nể của ông: Khát
vọng vĩnh cửu (Le Désir d’éternité), Hoài hương hữu thể (La Nostalgie de l;Etre),
Khám phá siêu hình về con người nơi Descartes (La Découverte métaphysique de
l’homme chez Descartes), Ý nghĩa của triết học (Signification de la philosophie).
HOÀI HƯƠNG HỮU THỂ
(La Nostalgie de l’Être) -1950.
Đối tượng- mà trí tuệ lãnh hội và xây dựng và kỹ thuật chế ngự - không phải là
hữu thể, mà tinh thần con người, vì là hữu hạn, không thể nào nhiếp phục vào
trong tầm quyền lực của mình. Không có kiến thức tuyệt đối, không có cái nhìn
tổng hợp về Toàn thể, cũng không có tri thức về vô hạn, tắt một lời, không có
khoa học hữu thể- kiến thức khách quan, và mọi khoa học bị giới hạn vào, vẫn để
ở bên ngoài lãnh vực của nó, mà tự do vốn chế ngự nó, bởi vì nơi mọi vật, tự do
là sáng kiến của tư tưởng và hành động. Triết học thực sự là ở nơi phán đoán tự
do, vậy là chính triết học phê phán, vốn là siêu hình học trong đúng mức độ mà
nó muốn không bị coi là một hữu thể học; sự quyến rũ của hữu thể học, trong khi
đem triết học lệ thuộc vào sự tiến hoá của các khoa học và vào dòng lịch sử, trong
khi xoay nó khỏi việc cân nhắc chân lý của khoa học và phán xét lịch sử, là sự
suy đồi của triết học, bởi đó là nguồn gốc chung của chủ nghĩa duy khoa học, chủ
nghĩa giáo điều và chuyên chế bạo tàn.
Chỉ có khoa học về đối tượng, không phải về hữu thể (Il n’y a de science que de
l’objet, pas de l’être)
Nếu đúng là kiến thức khoa học và những giả thuyết được các triết gia đề ra dưới
ảnh hưởng của nó, biến đổi theo dòng tiến bộ không ngừng, những sự vật luôn tỏ
ra mới mẻ dưới tầm nắm bắt, tay chân hay trí tuệ, của con người, ngược lại, có
một sự chắc chắn nó, dầu không chỉ về Toàn thể, vẫn không thể bị biến đổi hay
vượt qua: sự chắc chắn siêu hình (a). Bởi nó con người định thần lại, hiểu ra rằng
mọi khoa học là công trình của mình, rằng sự tương quan giữa mình với hữu thể
