TRIẾT HỌC TÂY PHƯƠNG TỪ KHỞI THỦY ĐẾN ĐƯƠNG ĐẠI - Trang 263

Trong bản văn đầu tiên này của cuốn Đạo đức học cho Nicomaque, Aristote nêu
ra sự tuỳ thuộc của điều thiện đạo đức đặc thù vào điều thiện chính trị. Mọi nghệ
thuật và mọi việc nghiên cứu ,cũng như mọi hành động và việc tìm kiếm, đều
nhắm tới một điều thiện nào đó; vì lý do đó, điều thiện đã được gọi đúng là cái
mà mọi sự vật nhắm tới.

Nhưng có sự khác biệt giữa các mục đích; một số là các hoạt động, số khác là các
sản phẩm tách biệt với các hoạt động tạo ra chúng. Trong các trường hợp mà mục
đích phân biệt với hành động, thì tự bản chất các sản phẩm phải tốt hơn các hoạt
động (1). Vậy có nhiều hoạt động, nghệ thuật và khoa học, nên chúng cũng có
nhiều mục đích; mục đích của y học là sức khoẻ, của nghề đóng tàu là con tàu,
của chiến lược là chiến thắng, của kinh tế là của cải (2).

Nhưng khi những nghệ thuật khác nhau quy vào cùng một khả năng duy nhất -
như nghề làm cưông ngựa và các nghệ thuật khác liên quan đến việc trang bị
ngựa cùng quy vào nghệ thuật cưỡi ngựa, và nghệ thuật cưỡi ngựa và mọi hành
động quân sự khác quy vào chiến lược, cũng như các nghệ thuật khác quy vào các
điều khác nữa - trong tất cả các nghệ thuật này, các mục đích của các nghệ thuật
chính thì được coi trong hơn các các mục đích phụ thuộc; bởi vì các mục đích
phụ thuộc này được theo đuổi chỉ vì các mục đích chính kia. Bất kể các hoạt động
tự chúng là mục đích của các hành động, hay một cái gì khác ngoài các hoạt động
đó, như trong trường hợp các khoa học vừa kể trên, điều đó không có gì khác
biệt.

Cho nên, nếu có một mục đích nào của các việc chúng ta làm mà chúng ta nhắm
tới vì chính nó (mọi cái khác được nhắm tới vì mục đích này), và nếu chúng ta
không chọn mọi sự vì một cái gì khác, thì rõ ràng mục đích này phải là điều thiện
và là điều Thiện tối cao (4). Sự hiểu biết về nó hẳn phải có ảnh hưởng lớn đối với
đời sống. Giống như người xạ thủ phải có một mục tiêu để nhắm, thì chúng ta
cũng phải nhắm tới điều gì là đúng. Nếu thế, chúng ta phải cố gắng, ít ra là bằng
những đường nét chính (5), xác định đó là điều gì, vì nó là đối tượng của các
khoa học hay các khả năng nào. Có vẻ như nó thuộc về nghệ thuật có uy thế nhất
và là nghệ thuật chủ yếu nhất. Và chính trị học xem ra có bản chất ấy; vì chính nó
quyết định các khoa học nào phải được học trong một quốc gia, và khoa học nào
mỗi giai cấp của các công dân phải học và phải học đến mức nào; và chúng ta

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.