Đạo đức và chính trị
Luật lệ chỉ có thể là định mệnh, biểu thị ý chí của thần Zeus, được Cléanthe ca
ngợi trong bài Hymme à Zeus. Theo nghĩa này, luật lệ là phổ quát, đó là luật
thiêng liêng, cũng là luật của thiên nhiên.
Theo một nghĩa khác, với tính cách là lý trí của bậc hiền giả diễn tả trật tự phổ
quát, luật lệ là lý trí chính trực của người thông thái và đức hạnh biết tán đồng sự
tất yếu, khám phá ra rằng mình tự do trong chính mức độ mà cái gì thuần lý và
phổ quát cũng đồng thời là cái gì thích hợp nhất với bản tính đầu tiên của mình.
Điều đó bao hàm rằng luật lệ được suy nghĩ dưới cách thức của khái nệm chung:
mọi sinh vật có lý trí chia sẻ với tất cả những sinh vật có lý trí khác ý niệm về
luật lệ.
Tự nhiên pháp và lý trí chính trực
Luật pháp không thể chỉ có tính quy ước hay phát sinh từ một khế ước theo kiểu
Épicure. Nếu như tự nhiên pháp (la loi naturelle) mang hình thức những quyền
đặc thù riêng cho nhiều dân tộc hay nền văn hoá khác nhau, song nó vẫn được
nhận thức bên ngoài và bên trên những quy ước.
CICÉRON (Nhà hùng biện và triết gia La Mã, thế kỷ thứ nhất tr.CN)
Lý trí chính trực thực sự là luật pháp đúng, phù hợp với thiên nhiên, phổ biến với
mọi sinh vật có lý trí, kiên định và vĩnh cửu; luật pháp đó kêu gọi ta hoàn thành
bổn phận bằng mệnh lệnh của nó, và bằng sự cấm chỉ nó khiến ta tránh xa lầm
lỗi; nó không ra lệnh hay cấm đoán điều gì vô ích cho những người lương thiện
và nó không làm lay chuyển bởi những mệnh lệnh hay những cấm đoán của nó
những kẻ bất lương. Luật pháp này không khoan nhượng một tu chính nào; không
được phép huỷ bỏ nó ở bất kỳ điều khoản nào, lại càng không thể triệt tiêu nó
toàn bộ: chúng ta không có thể phớt lờ luật pháp này; không cần phải tìm ai để
giải thích hay biện minh cho nó: nó sẽ không như thế này ở Rome, như thế khác ở
Athènes: hôm nay vầy, ngày mai khác; mà là một luật pháp duy nhất, vĩnh cửu và
bất biến sẽ ràng buộc mọi dân tộc, vào mọi thời đại; sẽ có một Thượng đế chung,
là người thầy và ông vua của tất cả. Thượng đế là người phát minh ra luật pháp
