"hữu thể là Thiên Chúa", nền tảng của tất cả khoa thần học, đã từng bị các Giáo
hội pháp quan ở Cologne coi là khả nghi.
Mệnh đề này được chứng minh như sau:
Thứ nhất là, nếu hữu thể là cái gì khác với Thiên Chúa, thì Thiên Chúa không
hiện hữu mà Thiên Chúa cũng chẳng là Thiên Chúa. Thực vậy, làm thế nào mà
Ngài có thể là một cái gì đó (1), nếu hiện hữu là cái gì khác với Ngài, xa lạ với
Ngài, dị biệt hẳn với Ngài. Và ngay cả nếu Thiên Chúa hiện hữu , tất yếu Ngài sẽ
là bởi cái gì khác với chính mình, bởi vì hữu thể được đặt như cái gì khác với
Thiên Chúa. Như vậy là, trong hai phải chọn một: hoặc là Thiên Chúa và hữu thể
là đồng nhất, hoặc là Thiên Chúa có được hữu thể từ cái gì khác. Nếu Ngài có
được hữu thể từ cái gì khác, thì rõ rằng đó không phải là Thiên Chúa, mà là cái gì
khác với Ngài, có trước Ngài, hiện hữu và là nguyên nhân của hữu thể của Ngài
(2).
Thứ nhì là, tất cả những gì hiện hữu, đều có bởi hữu thể và từ hữu thể sự kiện nó
hiện hữu hay có thể hiện hữu. Như vậy, nếu hữu thể và Thiên Chúa không phải là
cùng một hữu thể , những sự vật sẽ có hữu thể bởi một cái gì khác hơn là Thiên
Chúa.
Thứ ba là, trước hữu thể không có gì. Đó là lý do tại sao kẻ nào cho ra hữu thể thì
sáng tạo và là Đấng sáng tạo. Thực vậy, sáng tạo là cho ra hữu thể từ chỗ không
có gì cả (3). Vậy mà, hiển nhiên rằng mọi vật có được hữu thể từ chính hữu thể,
cũng như tất cả những cái gì trắng là trắng bởi màu trắng. Như vậy, nếu hữu thể là
cái gì khác với Thiên Chúa, thì Đấng sáng tạo sẽ là cái gì khác với Thiên Chúa.
Thứ tư là, tất cả những gì có hữu thể thì hiện hữu - trừu xuất đi những gì nó là
khác (tout ce qui a l’être est - abstraction faite de ce qu’il est d’autre) cũng như tất
cả những gì có màu trắng thì trắng. Như vậy nếu hữu thể là cái gì khác với Thiên
Chúa, những sự vật sẽ có thể hiện hữu mà không cần có Thiên Chúa (4). Như vậy
Thiên Chúa sẽ không phải là Đệ nhất Nguyên nhân và Ngài sẽ không phải là
nguyên nhân của sự kiện những sự vật hiện hữu.
Thứ năm là: bên ngoài hữu thể và trước hữu thể không có gì khác hơn là cái
không có gì (en dehors de l’être et avant l’être il n’y a rien d’autre que le rien)
