khi vẫn là thành phần của cái đó, nhưng Socrate này không còn đồng nhất với
Socrate gồm đủ a và b.
Từ sự mô tả này về phổ quát thể đưa đến hậu quả là không một phổ quát thể nào
theo nghĩa mà chúng ta hiểu ở đây, là một bản thể. Đó là điều hiển nhiên, bởi vì
mọi phổ quát thể là một hạn từ nhằm thế chỗ cho nhiều sự vật hay biểu nghĩa
nhiều sự vật hay làm vị ngữ cho nhiều sự vật. Vậy mà bất kỳ hạn từ nào loại này
cũng được đưa vào trong một mệnh đề, nhưng đó không phải là truờng hợp của
những bản thể, bởi vì nếu mà như vậy, thì hậu quả là một mệnh đề có thể được
hợp thành bởi một chủ từ ở Paris và một thuộc từ (vị ngữ) ở Anh quốc. Thực vậy,
hãy giả thiết là Socrate ở Paris và Platon ở Anh quốc. Ngoài ra, hãy giả thiết rằng,
tôi nhẩm trong trí mệnh đề này: "Socrate không phải là Platon". Nếu bản thể đặc
thù, là Platon, lại là thuộc từ của mệnh đề này, và bản thể đặc thù kia là Socrate,
lại là chủ từ của mệnh đề, thì hậu quả mà tôi đã nói, sẽ diễn ra không thể tránh
khỏi.
ALBERT DE SAXE, Lô-gích học rất hữu ích.
a. Chúng là những phổ quát thể trong tư cách là những dấu hiệu được tùy ý tạo ra
để biểu nghĩa nhiều sự vật. Cũng như Ockham, Albert tập trung vào những khái
niệm tinh thần được dành để làm thuộc từ cho nhiều sự vật.
b. Một hạn từ phổ quát chỉ có một cách ấn định, dầu nó thực sự hàm thị (dénoter)
hay không nhiều vật. Hạn từ đặc thù Socrate chỉ có thể chỉ nhiều cá thể nếu nó
được ấn định cho chúng từng mỗi lần. Như vậy đó là một hạn từ dị nghĩa
(équivoque) chứ không phải là một hạn từ chung.
NICOLAS DE CUES
(1401 - 1464)
Sinh ở Cues (hay Kues) nước Đức, Nicolas Krebs học ở phân khoa văn triết đại
học Heildeberg (năm 1416) rồi sau đó ở đại học Padoue trong năm năm, nơi ông
nhận được học vị tiến sĩ luật thần học vào năm 1423. Tham dự vào công việc của
giáo nghị hội ở Bâle từ năm 1432, ông khởi đầu một sự nghiệp của nhà cách tân
và nhà ngoại giao, ông lần lượt toan tính định nghĩa lại những tương quan giữa
