Lorenzo: Cẩn thận kẻo sai lầm khi ông quả quyết rằng ông đang nói sự thật. Thực
ra, nếu ông thừa nhận điều này với tôi, tại sao ông lại nghi ngờ những hành động
tự nguyện? Sự việc này và sự việc khác có thể được làm sáng tỏ theo cùng một
cách.
Antonio: Điều này không đúng. Trên thực tế, những điều ngẫu nhiên tuân theo
bản chất riêng của chúng và vì thế các bác sỹ, các thủy thủ và những người nông
dân thường lường trước được nhiều việc. Những điều họ dự đoán được trong
tương lai dựa vào những hiểu biết trong quá khứ, những điều ngẫu nhiên không
thể thực hiện bằng hành động tự nguyện. Lường trước là bước đầu tiên mà tôi
bước, và bước tiếp theo là tôi sẽ bác bỏ sự tiên đoán của ông…
LORENZO VALLA, Về ý chí tự do.
MARSILE FICIN
(1433 - 1499)
Sinh ở Figline, gần sát với Florence, Marsile Ficin người nhiệt thành, hâm mộ
Platon, là một trong những khuôn mặt lỗi lạc nhất của chủ nghĩa nhân văn và của
triết học Quattrocento. Cùng với những bậc thức giả mà ông tụ họp nơi biệt thự
của mình ở Careggi (do Cosimo de Medici tặng cho ông) để lập thành một Hàn
lâm viện Platon, nhà thông thái uyên bác này cố gắng hoà giải giữa tư biện tôn
giáo và siêu hình học của Platon. Ông bắt đầu bằng cách dịch sang tiếng Latinh
toàn bộ tác phẩm của Platon (công việc này hoàn tất năm 1484), tiếp liền theo là
tác phẩm của Plotin, của Pseudo-Denys…
Những ý tưởng cá nhân của Ficin được diễn tả chủ yếu trong quyển Về tình yêu
(De Amore) là một giảng luận về đối thoại Bữa tiệc của Platon và trong quyển
Thần học theo Platon về sự bất tử của linh hồn. Ở trung tâm của hệ thống Ficin,
có Thiên Chúa và con người, vật thụ tạo hoàn hảo nhất, gần gũi với thần linh.
Linh hồn, tự do và bất tử, ở vào vị trí giữa thân xác và Thiên Chúa; đó là tiểu vũ
trụ nối kết bằng sợi dây tình yêu mọi phẩm tính của sáng tạo của đại vũ trụ. Phẩm
giá của con người, cốt yếu nằm trong tự do của mình, có thể dẫn dắt nó về với
Thiên Chúa. Chính trong cùng tinh thần tổng hợp Cơ đốc giáo - Platon mà Ficin
viết quyển sách về Cơ đốc giáo (De christiana religione, 1474) và cả tác phẩm De
