đáng ghê tởm, ăn chay, canh thức để cầu nguyện, than khóc, hành xác, chịu hạ
mình, coi khinh đời sống và nóng lòng chờ đợi cái chết. Tóm lại, là hình như họ
đã đánh mất hoàn toàn cái lương thức thông thường, như thể là tinh thần họ sống
ở nơi nào khác chứ không còn trong thân xác nữa.
ÉRASME, Ca ngợi cuồng điên.
1. "Sung sướng thay những tâm hồn giản dị" - Tân Ước.
2. Từ được dùng bởi nhiều khảo luận thời Trung cổ và bởi một tác phẩm của
Érasme.
LỜI THAN CỦA HOÀ BÌNH
Lời than của hoà bình (La Complainte de la Paix)
Là một trong số nhiều bản văn cổ xúy cho hoà bình của Érasme. Bản văn này
được viết ra trong một khung cảnh xã hội-chính trị đặc biệt thuận lợi: nhà nhân
văn này đã được tấn phong làm cố vấn chính trị của vị hoàng đế tương lai
Charles-Quint; hoà bình đang ngự trị ở châu Âu: Guillaume de Chièrvres, Tổng lí
Đại thần của vị tân vuông trẻ tuổi ở Tây Ban Nha, dứt khoát chủ trương chính
sách hiếu hoà, trong khi Fransois Đệ nhất, vị tân vuông trẻ tuổi của Pháp cũng
mong muốn mở đầu một kỷ nguyên hoà bình.
Tác phẩm của Érasme được trình bày dưới hình thức độc đáo và hùng hồn của
một bài hoạt dụ* về hoà bình. Nàng Hoà bình tự tình ở ngôi thứ nhất, than thở
rằng chẳng có chủ nhà nào muốn đón tiếp nàng và nàng bị xua đuổi từ đầu này
đến đầu kia trái đất. Sự bộc lộ lập trường chính trị này tương ứng với một cảm
thức sâu xa, một sự ghê tởm gần như có tính nội tạng (une horreur quasi
viscérale) đối với chiến tranh, ngay dầu nếu, trong một vài trường hợp, chiến
tranh có thể tỏ ra là tất yếu, không thể tránh khỏi (chẳng hạn, khi một cường quốc
hung hãn hiếu chiến xua quân đến xâm lăng đất nước của bạn).
Thỉnh nguyện cho hoà bình
Dưới đây chúng tôi trích đăng phần hậu từ của lời than này. Chúng ta sẽ thấy ra
tính thống thiết nơi bản văn. Ngay dầu nếu bản văn mang nhiều yếu tố thuộc về
