đảo quỉ Xa-tăng. Đối địch lại với thiên nhiên và với triết học tự nhiên là những
phương cách mê hoặc và những trò trá nguỵ khác chúng muốn làm cho người ta
tin vào sự hiện hữu và sức mạnh đáng sợ của một thứ thiên nhiên khác, một thứ
phản-thiên nhiên, bức biếm hoạ méo mó kinh dị so với thiên nhiên do Thượng đế
tạo ra.
Người ta chia ma thuật thành hai loại, một thứ ti tiện, gồm những phương cách
mê hoặc, những thứ quỉ thần ô uế, sinh ra từ lòng hiếu kì xấu xa (1), mà những
người Hy Lạp thông thái gọi là Goeštsia (2) hay Theurgia (3) chính thứ ma thuật
này tạo ra những loại bùa mê thuốc lú, những ảo tượng ma quỉ, những trò quái
đản… bằng những phương thức bỉ ổi, vô đạo đức, nhằm những mục đích xấu xa
ích kỷ hại nhân. Còn thứ kia là ma thuật tự nhiên, mà chúng ta ngưỡng mộ tôn
viênh bởi vì không có gì cao quí hơn và đáng yêu thích hơn đối với những người
ưa chuộng văn học nghệ thuật họ nhận định rằng đó không phải là cái gì khác hơn
là triết học tự nhiên (4) hay là khoa học tối thượng. Thứ ma thuật này, được phú
cho một sức mạnh đáng kể, tràn đầy những huyền nhiệm ẩn tàng, và cho ta biết
những sự vật nằm trong lòng thiên nhiên với những phẩm chất và đặc tính riêng:
đó là đỉnh cao của mọi triết học. Nó còn dạy cho chúng ta rằng nhờ sự trợ lực của
sự vật, do sự áp lực hỗ tương và hợp thời của chúng, nó thực hiện những côn
gtrình mà thiênhạ cho là những phép lạ, vượt quá mọi sự thán phục cũng như mọi
khả năng của trí tuệ… Đừng tưởng rằng những hiệu ứng của ma thuật tự nhiên là
cái gì khác hơn là những công trình của thiên nhiên: nghệ thuật là nô lệ của tự
nhiên và tận tuỵ phục vụ cho tự nhiên…
Giambattista DELLA PORTA, Ma thuật tự nhiên
1. Các nhà đạo đức phân biệt tính hiếu kì tốt và tính hiếu kì xấu
2. Hay đúng hơn là Goetia (mê hoặc, phù thuỷ, lang băm…)
3. Theurgie hay là Pháp thuật / ma thuật
4. Triết học hay Khoa học về thiên nhiên
SUA REZ (1548-1617)
