trong những quy luật của tự nhiên - những chân lý mà, cho đến tận bây giờ, hãy
còn xây dựng lơ lửng trên… thượng từng không khí! (2).
Thomas HOBBES, Về bản tính con người.
1. Theo viễn tượng cổ điển.
2. Xem Descartes: Phần một và hai của quyển phương pháp luận.
Để có một ý tưởng rõ ràng về những yếu tố của tự nhiên pháp và của chính trị,
điều quan trọng là phải biết bản tính con người, phải biết một thực thể chính trị là
gì và chúng ta hiểu luật lệ là gì. Tự cổ chí kim, những bản văn bàn về các đề tài
này chỉ chất chồng thêm những nghi ngờ và tranh cãi: nhưng khoa học đích thực
không nên tạo ra nghi ngờ hay tranh cãi nào. Rõ ràng là, cho đến nay, những
người bàn luận về các vấn đề này đã chưa thực sự hiểu đúng bản chất của vấn đề
…
Chúng tôi đã khảo sát bản tính con người với đầy đủ mức độ cần thiết, để khám
phá những yếu tố tối sơ và đơn giản nhất (3) trong đó những quy tắc và những
định luật của chính trị có thể được giải quyết.
Thomas HOBBES, Về bản tính con người, phần kết.
3. Ở đây cũng lại là cảm hứng từ Descartes (quy tắc thứ nhì của phương pháp).
LÉVIATHAN, CON THỦY QUÁI
Quyển Léviathan, Khảo về chất thể, mô thể và quyền lực của cộng đồng, giáo hội
và dân sự*, đối với truyền thống triết học, là "đỉnh cao trong sự nghiệp trước tác
của Hobbes". Những chương đầu chứa đựng bản tóm tắt khoa nhân loại học của
Hobbes. Phần tiếp theo của tác phẩm lấy lại những ý tưởng được chứa đựng trong
quyển De corpore politico và quyển De cive, nhưng giải thích chúng và trình bày
trong một hình thức chặt chẽ hơn, có tính chứng minh thuần lý hơn. Nếu "người
là chó sói của người", sự sợ hãi lẫn nhau về tha nhân, về cái chết vẫn lảng vảng
thường xuyên khắp nơi trong trạng thái thiên nhiên đã là nguồn gốc sinh ra những
xã hội dân sự. Cần có một quyền lực chủ tể để bảo đảm hoà bình và an ninh cho
mọi người. Khế ước thiết lập ra nền Cộng hoà đòi hỏi mọi thần dân - và chỉ họ
