sáng, qua đó khám phá mối tương quan tự nhiên giữa mình với vô hạn. Đó là tinh
lí từ bài học của Descartes mà (le Grand Sìecle) đã thâu thái được và bởi đó mà
trong tổng thể, nhưng rất đa dạng, thế kỉ này được khơi nguồn cảm hứng từ tinh
thần Descartes (l’esprit cartésien)
Jean Lechat.
DESCARTES
(1596 - 1650)
René Descartes, con trai của một vị cố vấn Nghị viện tỉnh Bretagne, sinh ngày 31
tháng ba năm 1596 ở La Haye en Touraine, ngày nay mang tên Descartes.
Ở trường trung học La Flèche, do các giáo sĩ dòng Tên (Jésuites) điều hành và
giảng dạy, nơi ông vào học từ lúc mười tuổi, ông có những vị thầy mà ông không
hề phê phán điều gì, và ông học hành cũng khá dễ dàng, vào hạng xuất sắc; song
không vì thế mà ông không nhận xét chương trình học một cách khá nghiêm
khắc, trách rằng chương trình đó chỉ đem lại một thứ kiến thức thích hợp để trang
hoàng cho tinh thần chứ không giáo dục nó thực sự. Sau khi nhận bằng tú tài ở
Poitier vào năm 1616, tiếp liền sau đó là bằng cử nhân luật khoa, năm 1618 ông
sang Hà Lan đầu quân cho ông hoàng Maurice de Nassau của hoàng tộc
d’Orange, rồi sau đó ông lại sang Đức gia nhập quân đội của Công tước
Maximilien de Bavière; lúc đó khởi đầu cuộc chiến tranh Ba mươi năm; và cũng
trong thời gian đó, gần Uhm, vào ngày 10 tháng 10 năm 1619, ông hoài thai ý
tưởng về nền tảng của khoa học và cả toà nhà khoa học. Không lâu sau đó ông
giã từ đời quân ngũ và từ 1620 đến 1622 rồi từ 1623 đến 1625 ông du hành sang
Đức, sang Hoà Lan rồi sang Ý, chú tâm quan sát những lễ nghi, phong tục tập
quán nước ngoài mà ông nhận định rằng dầu chúng có khác biệt hay ngay cả trái
ngược với phong tục của nước Pháp đi chăng nữa cũng không vì thế mà ta được
quyền nghĩ rằng chúng ngô nghê, buồn cười. Tuy nhiên, cả sách vở lẫn những
cuộc du hành đều không thể thoả mãn "ước muốn mãnh liệt học hỏi để phân biệt
thị phi (điều đúng, điều sai), để nhìn rõ hành động của mình và bước đi trong
cuộc đời với niềm tin tưởng". Có lẽ vào năm 1628 ở Paris, nơi ông lưu trú từ
1625 đến 1628, mà ông soạn ra, bằng tiếng Latinh, quyển Những quy tắc để
