cũng có thể nội tiếp trong hình tròn, bởi vì hình thoi cũng là một hình có bốn
cạnh, và như vậy tôi bó buộc công nhận một điều sai lầm. Tôi vừa nói rằng người
ta không thể vịn lẽ đó, bởi vì không cần thiết tôi phải có quan niệm về Thiên
Chúa, nhưng mỗi khi tôi nghĩ đến một Hữu thể đệ nhất và tối thượng, và rút ý
tưởng về Ngài ra từ trong kho tàng của tâm linh tôi, thì tất nhiên tôi phải quy tất
cả các toàn hảo tính về Ngài, mặc dầu lúc đó tôi không kê khai được hết và không
chú ý đến từng toàn hảo tính đó được. Và sự tất nhiên này quá đủ để tôi kết luận
(sau khi nhận thức hữu tính là một toàn hảo tính) rằng: Hữu thể đệ nhất và tối
thượng đó hiện hữu đích thực: cũng như không cần thiết tôi phải tưởng đến một
hình tam giác; nhưng mỗi khi tôi suy nghiệm đến một hình tam giác, thì tất nhiên
tôi phải công nhận nó có tất cả các sự khả dĩ cho phép tôi kết luận rằng tổng số
các góc của nó không lớn hơn hai góc vuông, mặc dầu khi đó tôi không chú ý suy
xét điều đó.
DESCARTES,
Những suy niệm siêu hình, V, Bản dịch của Trần Thái Đỉnh.
a, Kiểu ngụy biện (sophisme) lẫn lộn yếu tính với hiện hữu, nghĩa là coi hiện hữu
là một đặc tính tất yếu của vật được ta quan niệm: bản tính của hình tam giác là
tổng số các góc của nó thì bằng hai góc vuông, song điều đó không hề có nghĩa là
hình tam giác kia phải hiện hữu; định lý vẫn đúng ngay cả nếu chẳng có hình tam
giác nào trên đời này.
Hợp nhất linh hồn và thân xác
Tôi không ở trong thân xác, tôi là thân xác
Trí tuệ không tin vào hiện hữu, và không chứng minh nó, ngoại trừ hiện hữu của
Thiên Chúa, Đấng tất yếu hiện hữu. Và nếu như chúng ta bị giản quy vào tri thức
mà thôi, thân xác chúng ta sẽ chỉ được quan niệm như một thân xác giữa các thân
xác khác; đối với trí tuệ, thân xác tôi không phải là tôi. Chính do những cảm thức
đau khổ, đói khát v.v… cảm nhận được mà tôi cũng là thân xác tôi. Sống, không
phải là nhìn bằng đôi mắt của tâm linh; nếu tôi như một thuyền trưởng nơi con
tàu của mình, tôi sẽ thấy cảnh máu chảy ra từ vết thương của tôi như một vị
thuyền trưởng chứng kiến cái gì đó đang gãy đổ nơi con thuyền của ông ta.
