Theo một luận đề từ rất xưa, những cái tương tự biết những cái tương tự (1) (les
semblables connaissent les semblables). Vậy mà, Démoncrite đặt cơ sở lý luận
trên những vật linh động cũng như trên những vật bất động "bởi vì đúng là những
con vật giống với những con vật cùng loại, như những con bồ câu giống những
con bồ câu, những con hạc giống những con hạc và cũng giống như thế đối với
các con thú khác không có lí trí. Tất cả diễn ra như thể là (2) sự tương tự nơi các
sự vật bao hàm nguyên lý về sự tập hợp của chúng! Đó là lập luận của
Démoncrite
SEXTUS EMPIRICUS, Chống lại các nhà toán học
(1) Cái gì giống nhau thì quây quần hội tụ với nhau (Qui se ressemble,
s’assemble). Định luật vật lý này đã được nêu lên đầu tiên bởi Parménide
(2) Démoncrite chỉ nói "như thể là". Thực tế, chỉ có những nguyên từ, chân
không, những sự khác biệt và chuyển động can thiệp vào ở đây.
Phế trừ hiện tượng
Sự đối nghịch giữa cái khả niệm và cái khả giác sẽ đưa các triết gia Abdère đến
chỗ coi việc lãnh hội những cái khả niệm là duy nhất có thật: chỉ có các nguyên
tử và chân không có thể trở thành đối tượng của tri thức chắc chắn. Ở đầu kia, tất
cả giới khả giác đều thuộc về dư luận: nhưng đặc tính khả giác của các khối thể
đều không thực mà có thể nói, chỉ là tưởng tượng. Chẳng những không phải là
một chủ thuyết duy vật, mà thuyết nguyên tử của Leucippe và Démoncrite, đúng
hơn, là một chủ thuyết duy tâm. "Trong thực tế chúng ta không lãnh hội được
thực tính của vạn hữu là cái gì hay không là cái gì"
SEXTUS EMPIRICUS
Về phần Démocrite, ông ta phế trừ mọi hiện tượng liên quan đến các giác quan,
và nghĩ rằng không có hiện tượng nào xuất hiện phù hợp với sự thật, mà chỉ phù
hợp với dư luận.
Theo ông, người ta quy ước với nhau và tạo ra dư luận rằng những cái khả giác
tồn tại, nhưng thật ra chúng không hề tồn tại, chỉ có các nguyên tử và chân không
