MALEBRANCHE, Tìm kiếm chân lý.
Công dụng của giác quan
Tuy nhiên cảm giác không có tính cách trực tiếp tiêu biểu. Như Malebranche đã
nói, công dụng cốt yếu của nó là sinh hoạt, sinh lý: cho nên ta không được đòi ở
những giác quan cái gì chúng không thể cho được.
Các giác quan của ta rất chính thực và rất đích xác để cho ta biết các tương quan
giữa các vật thể chung quanh ta với thân thể ta; nhưng chúng không thể cho ta
biết chính xác các vật thể ấy là gì; muốn sử dụng chúng cho đích đáng, thì chỉ nên
dùng chúng để bảo tồn sức khoẻ và sự sống của ta, còn thì ta không thể quá khinh
dễ chúng, khi chúng tự nâng cao đến nỗi muốn khuất phục cả tinh thần. Đó là
điều trọng yếu mà tôi mong độc giả ghi nhớ cho kỹ trong cả quyển thứ nhất này.
Ta phải khái niệm cho rõ là các giác quan đã được cung cấp cho ta chỉ để bảo tồn
thân thể ta, ta phải nhấn mạnh tư tưởng ấy; và nếu muốn thoát khỏi sự dốt nát, thì
ta còn phải tìm những trợ lực khác.
Và nếu có ít nhiều người nào, như chắc chắn có một số quá đông, không muốn tin
mấy điều trên, do những lẽ đã đưa tới đây, thì ta chỉ yêu cầu họ ít hơn nữa. Họ chỉ
cần ngờ vực giác quan của họ đôi chút; và nếu họ không thể gạt bỏ hoàn toàn các
báo cáo của chúng như sai lầm và dối trá, thì ta chỉ yêu cầu họ hồ nghi thực sự là
những báo cáo ấy không phải hoàn toàn xác thực.
Và thật ra, tôi tưởng ta đã nói tạm đủ để ít nữa gợi ra ít nhiều thắc mắc trong tâm
trí những người hữu lý, và do đó, để khuyến khích họ sử dụng quyền tự do của họ
một cách khác như họ đã làm tới nay. Vì nếu họ có thể hồ nghi phần nào là những
báo cáo của các giác quan của họ không chắc thật, thì họ cũng sẽ cầm giữ được
sự ưng thuận dễ dàng hơn và như thế tránh khỏi sa ngã vào những lầm lạc mà họ
vẫn ngã vào tới nay.
MALEBRANCHE, Tìm kiếm chân lý.
Phán đoán, hoài nghi và chú ý
