mà truyền thống tư tưởng Tây phương có khuynh hướng đồng hoá với Thượng
đế.
Cái Vô hạn và Trí tuệ
Nhờ vào sự hứng thú của sử gia Théophraste đối với Anaxagore, nhà bình luận
theo Tân thuyết Platon, Simplicius có thể cho chúng ta biết cốt tuỷ của quyển Vật
lý học của Anaxagore, có lẽ là tác phẩm triết học đầu tiên được viết bằng văn
xuôi. Triết học của ông viện đến hai nguyên lý: các sơ chất tố và Trí tuệ.
SIMPLICIUS ( Nhà bình luận về Aristote theo Tân thuyết Platon, vào cuối thế kỷ
thứ sáu).
Tất cả các sơ chất tố (a) như nước, lửa hay vàng (b) đều thoát khỏi vòng sinh diệt,
thành hoại; hiện tượng biểu kiến về quá trình sinh diệt của chúng chỉ phát xuất từ
sự kết hợp và sự phân ly (1): thực vậy, mọi vật nằm, trong mọi vật (2) và mỗi vật
nhận được tính chất của mình từ vật chiếm ưu thế nơi nó (3). Như thế những gì
bao hàm nơi nó vàng với số lượng lớn sẽ có ngoại hình của vàng, mặc dầu mọi
thứ đều được chứa trong nó. Anaxagore vẫn nói là: "Théophrate (4) cũng nói rằng
về điểm này Anaxagore dùng một ngôn ngữ khá gần gũi với Anaximandre, vì ông
này cho rằng, trong sự phân chia cái vô hạn, những phần có quan hệ thân tộc sẽ
tái hợp nhau và rằng bởi vì nó có vàng trong tất cả, mà vàng được tạo ra. Và đối
với mọi cá thể khác thì cũng như thế, chúng, nói chính xác là, không được tạo ra,
mà đã tồn tại từ trước trong đó.
Sau đó Anaxagore thêm vào Trí tuệ (c) như là nguyên nhân của chuyển động của
quá trình sinh thành, bảo rằng chính là dưới hiệu ứng của sự phân biệt được vận
hành bởi Trí tuệ mà các sơ tố chất sinh ra bao thế giới,cũng như chất thể của các
vật khác.
SIMPLICIUS, Bình luận về Vật lý học của Aristote.
(1) Chính Trí tuệ sẽ là nguyên nhận của sự phân biệt
(2) "Tất cả có trong tất cả" là một mệnh đề sơ khởi của Axanagore
(3) Phẩm chất hiện ra là hiệu ứng của nguyên tố ưu thắng trong hỗn hợp
