Nhưng nếu những sự vật mà được Thượng đế trực tiếp tạo ra đã được tạo ra để
Thượng đế đạt được cứu cánh của Ngài, khi đó những sự vật sau cùng, mà vì
chúng những sự vật đầu tiên được tạo ra, sẽ là những cái tuyệt vời nhất trong tất
cả.
Thêm vào đó, học thuyết này đã lấy đi mất sự hoàn hảo của Thượng đế. Bởi vì
nếu Thượng đế hành động vì một cứu cánh, ắt hẳn Ngài còn muốn một cái gì mà
Ngài còn thiếu. Và cho dù các Nhà Thần học và các Nhà Siêu Hình học phân biệt
giữa cứu cánh nhu cầu và cứu cánh đồng hoá, tuy nhiên, họ phải thú nhận rằng
Thượng đế làm mọi sự vì lợi ích của Ngài chứ không phải vì lợi ích của các sự
vật được tạo dựng. Bởi vì trước khi tạo dựng người ta không thể quy cho Thượng
đế hành động là vì cái gì ngoại trừ Thượng đế. Và do vậy, họ buộc phải thú nhận
rằng Thượng đế thiếu những cái mà vì chúng mà Ngài muốn chuẩn bị các phương
tiện, và rằng Ngài khát khao chúng. Điều này tự nó đã hiển nhiên.
Ở đây, chúng ta cũng không nên bỏ qua sự kiện là các đồ đệ của học thuyết này,
những kẻ muốn phô trương sự thông minh của họ qua việc gán cứu cánh cho các
sự vật, đã giới thiệu - để chứng minh cho học thuyết này của họ - một cách lập
luận mới: bằng cách biến các sự vật không thành cái bất khả, mà thành cái vô tri.
Điều này cho thấy họ không còn con đường nào mở ra để họ biện hộ cho học
thuyết của họ.
Ví dụ, nếu một viên đá rớt từ mái nhà xuống đầu một người và giết chết anh ta,
họ sẽ chứng minh như sau: viên đá rơi cốt để giết chết người đàn ông đó. Bởi vì
nếu nó không rơi vì mục đích đó, Thượng đế muốn vậy, làm thế nào nhiều tình
huống như thế lại tình cờ xảy ra cùng lúc (bởi vì thường thì nhiều tình huống thực
sự xảy ra đồng thời)? Có lẽ bạn sẽ trả lời rằng nó xảy ra vì gió thổi mạnh và
người đàn ông đi về phía đó. Nhưng họ sẽ nhất mực: tại sao gió lại thổi mạnh vào
lúc đó? Tại sao ông ta lại đi đường đó, đúng lúc đó? Nếu bạn lại đáp tiếp rằng gió
nổi lên lúc đó là do vào ngày hôm trước, trong lúc thời tiết vẫn lặng gió, biển lại
bắt đầu động, và người đàn ông đó được một người bạn mời, họ sẽ khăng khăng -
vì có vô tận các câu hỏi có thể hỏi: nhưng tại sao biển lại động? Tại sao người
đàn ông lại được mời vào đúng lúc đó? Và cứ thế họ sẽ chẳng bao giờ ngừng hỏi
về những nguyên nhân của những nguyên nhân cho tới khi bạn trú ẩn nơi ý muốn
của Thượng đế, nghĩa là nơi ẩn tránh vô tri.
