tốt đối với một người khác; cái xem ra là trật tự đối với tôi, lại có vẻ làm tôi hài
lòng, lại làm người khác mất lòng, và v.v…
Tôi bỏ qua những [khái niệm khác] tại đây, vừa bởi vì đây không phải là chỗ bàn
bạc đầy đủ về chúng, vừa bởi vì mọi người đã đích thân trải nghiệm đủ tính chất
đa dạng này. Chính vì vậy chúng ta có những câu tục ngữ như "Chín người mười
ý" "ai ai cũng cho phán quyết của mình là quá đủ," và "bao nhiêu mồm bấy nhiêu
óc." Những câu tục ngữ này đủ chứng minh rằng con người phán đoán về các sự
vật theo cơ cấu óc não của mình, và họ tưởng tượng hơn là hiểu biết chúng. Bởi
vì nếu con người hiểu biết các sự vật, thì ít ra các sự vật thuyết phục họ hết thảy,
cho dù chúng không hấp dẫn họ hết thảy, như ví dụ toán học cho thấy.
Do đó, chúng ta thấy rằng tất cả các khái niệm mà người bình thường quen dùng
để giải thích thiên nhiên chỉ là những hình thái của tưởng tượng, và không cho
thấy bản tính của bất cứ sự gì, mà chỉ cho thấy cơ cấu của trí tưởng tượng. Và bởi
vì chúng có danh xưng, như thể chúng là những khái niệm của những hữu thể
hiện hữu bên ngoài trí tưởng tượng. Tôi gọi chúng là hữu thể, không phải của lý
trí mà là của trí tưởng tượng. Do vậy, tất cả những lập luận trong đó con người cố
sử dụng những khái niệm như thế để chống lại chúng ta, có thể dễ dàng bị xua
trừ.
Bởi vì nhiều người quen lập luận theo cách này: nếu mọi sự phát sinh từ tất yếu
tính của bản tính hoàn hảo nhất của Thượng đế, tại sao lại có quá nhiều những bất
toàn trong thiên nhiên? Tại sao sự vật lại thối rữa đến mức chúng xông mùi hôi
thối tởm gớm đến độ chúng gây nôn mửa? Tại sao lại có lộn xộn, điều ác và tội
lỗi?
Như tôi vừa nói, những người lập luận theo kiểu này cũng rất dễ trả lời thôi. Bởi
vì sự hoàn hảo của các sự vật chỉ bị phán đoán qua bản tính và quyền năng của
chúng mà thôi; các sự vật không hoàn hảo hơn hay kém hơn bởi vì chúng làm
thoả mãn hay gây khó chịu cho các giác quan của con người, hoặc bởi vì chúng
có lợi, hoặc xung khắc với bản tính con người.
Nhưng đối với những người hỏi "tại sao tưởng tượng đã không tạo dựng tất cả
mọi người sao cho họ được điều khiển bởi mệnh lệnh của lý trí?" Tôi chỉ trả lời
