như hữu thể với vô thể. Bởi vì không có gì tích cực nơi ý niệm lại cấu tạo nên mô
thể của sự sai lầm. Do vậy, điều cần lưu ý hơn cả là chúng ta thật dễ dàng bị lừa
gạt biết bao khi chúng ta lẫn lộn cái phổ quát với cái đặc thù, những hữu thể của
lý trí và sự trừu tượng với những hữu thể đích thực.
[III.B.(iv)] Sau cùng đối với phản biện thứ tư, tôi xin nói rằng tôi cứ nhất mực
cho rằng một người được đặt trong một tình trạng thăng bằng như thế, (nghĩa là
người đó không nhận thức gì ngoài sự đói khát, và đồ ăn và thức uống lại cách xa
anh ta như nhau), anh ta sẽ chết rũ vì đói khát. Nếu họ hỏi tôi một người như thế
nên được coi như là một chú lừa hơn là một con người hay không, tôi xin thưa là
tôi không biết - cũng y như tôi chẳng biết chúng ta nên quý trọng một kẻ thắt cổ,
hay trẻ em, người điên, và người khùng v.v…
[IV] Vấn đề còn lại bây giờ là cho thấy sự hiểu biết về học thuyết này sẽ mang lại
lợi ích biết bao cho đời sống chúng ta. Qua những nhận định dưới đây chúng ta sẽ
dễ dàng thấy được những lợi ích này:
[A] Vì học thuyết này dạy chúng ta rằng chỉ hành động theo mệnh lệnh của
Thượng đế, rằng chúng ta chia sẻ bản tính Thượng đế, và chúng ta càng chia sẻ
bản tính Thượng đế thì các hành động của chúng ta càng toàn hảo, và càng hiểu
biết Thượng đế nhiều hơn. Như thế, học thuyết này, ngoài việc mang lại cho
chúng ta tâm trí thanh thản, nó còn dạy chúng ta biết đâu là hạnh phúc lớn lao
nhất của chúng ta, hoặc chúng ta được sự chúc phúc từ đâu: chỉ có ở sự hiểu biết
về Thượng đế mà thôi, và nhờ sự hiểu biết này chúng ta được hướng dẫn để chỉ
làm những điều mà tình yêu và đạo đức khuyên nhủ.
[B] Vì học thuyết này dạy chúng ta phải chấp nhận những điều liên quan đến số
phận mình, hay những điều không nằm trong khả năng của chúng ta, nghĩa là,
những điều không bắt nguồn từ bản tính chúng ta - chúng ta phải sẵn sàng đón
nhận và chấp nhận một cách thanh thản những điều may lành cũng như những
điều không may. Vì mọi sự đều phát xuất từ quyết định vĩnh hằng của Thượng đế
với cùng sự tất yếu giống như bản chất của hình tam giác là ba góc của nó bằng
với hai góc vuông.
