Một khái niệm hay một ý tưởng, tất yếu sinh ra nơi Thượng đế, ý tưởng đó diễn tả
yếu tính của thân xác con người, và khái niệm này, sau đó, là một cái gì tất yếu
thuộc về yếu tính của linh hồn con người (2). Nhưng chúng tôi không gán ghép
vào linh hồn con người bất kỳ một tồn tục nào có thể được định nghĩa bởi thời
gian nếu không phải với tư cách là nó biểu lộ hiện hữu thực sự của thân xác, hiện
hữu đó được cắt nghĩa bởi tồn tục và có thể được định nghĩa bởi thời gian; nói
cách khác chúng tôi chỉ gán tồn tục vào chính linh hồn trong khoảng tồn tục của
thân xác. Tuy nhiên bởi vì cái gì được quan niệm với một sự tất yếu vĩnh hằng xét
theo chính yếu tính của Thượng đế, đó tất yếu sẽ là một cái gì vĩnh hằng nó thuộc
về yếu tính của linh hồn (3). Đó là điều phải chứng minh.
CHÚ GIẢI
Như chúng tôi đã nói, ý tưởng này, nó biểu lộ yếu tính của thân xác với một thứ
tính vĩnh cửu, là một cách thức nào đó của tư duy nó thuộc về yếu tính của linh
hồn và nó là vĩnh hằng. Tuy nhiên nó không thể gợi cho chúng ta nhớ là đã tồn tại
trước thân xác, bởi vì không hề có trong thân xác bất kỳ vết tích nào về tồn tại
này và rằng tính vĩnh cửu không thể được định nghĩa bởi thời gian cũng chẳng có
quan hệ gì với thời gian. Tuy thế, chúng ta vẫn cảm thấy và chúng ta biết qua
kinh nghiệm rằng chúng ta là vĩnh hằng. Vì linh hồn không cảm nhận những sự
vật mà nó quan niệm bằng một động tác của trí tuệ kém hơn là những sự vật mà
nó có trong ký ức. Những con mắt của linh hồn nhờ đó nó thấy và quan sát các sự
vật, là những chứng minh hiển nhiên. như vậy mặc dầu chúng ta không nhớ đã
tồn tại trước khi nhập thể, chúng ta vẫn cảm nhận, chúng ta vẫn có kinh nghiệm
rằng linh hồn chúng ta, trong tư cách nó bao bọc cơ thể với một thứ tính vĩnh cửu,
vốn là vĩnh hằng, và rằng sự tồn tại đó của linh hồn không thể được định nghĩa
bởi thời gian hay được giải thích bằng tồn tục. Như vậy linh hồn không thể được
cho là tồn tục, và tồn tại của nó chỉ có thể được định nghĩa bởi một thời gian xác
định với tư cách nó bao bọc tồn tại thực sự của thân xác và chỉ trong mức độ đó,
nó có tiềm năng xác định theo thời gian sự tồn tại của những vật thể và quan niệm
chúng trong tồn tục.
SPINOZA, Đạo đức học V.
