tiện mà các nhà luân lý có thể tưởng tượng, tôi muốn nói một bản năng đã thúc
đẩy chúng ta lo cho sự bảo tồn nòi giống chúng ta".
Nhưng tư tưởng của Hutcheson cũng được định nghĩa bằng sự đối lại chủ nghĩa
bi quan đạo đức của Hobbes, quan điểm ích kỷ của Mandeville. Giống như Butler
và Hume, ông công nhận nơi con người sự tồn tại của lòng tốt vô vị lợi, "một
khuynh hướng tự nhiên nào đó muốn đem lại hạnh phúc cho người khác hay một
bản năng có trước mọi động cơ vụ lợi thúc đẩy chúng ta yêu thương đồng loại".
Trường phái Ê-cốt: Triết học về ý thức phổ biến.
Bằng từ "ý thức phổ biến" (le sens commun) ở đây người ta không hiểu hơn là cái
lương thức thực tiễn (le bon sens pratique) nhưng là "cái nền bất biến của tinh
thần, bản tính cốt yếu của nó mà chính lý trí chỉ là cái nền phản tỉnh và hình thức.
Người ta đã gọi bằng từ "ý thức phổ biến" cái làm nên nhất tính của những khả
năng, và của những phán đoán, cái gì nơi chúng có tính thường hằng, bất biến,
phổ quát, nghĩa là những khái niệm chung cho mọi người, những nguyên lý tự
chúng hiển nhiên, những phán đoán nguyên thuỷ và tự phát chứa đựng động cơ
của mọi cái khác (Theo André Lalande trong quyển Vocabulaire technique et
critique de la philosophie).
Một trong những người khởi xướng của trường phái này, mà ngày nay người ta
gọi là Trường phái ý thức phổ biến, là Thomas Ried (1704 - 1796) mà những tác
phẩm chính là: Nghiên cứu về trí tuệ con người (1764); Tiểu luận về những khả
năng của tinh thần con người (1785) và Tiểu luận về những khả năng hoạt động
của tinh thần con người (1788). Phản ứng lại thuyết duy nghiệm và thuyết hoài
nghi siêu hình của Hume, vấn đề là chấp nhận những nguyên lý "tối cần thiết
trong việc đối nhân xử thế mà người ta không thể bỏ qua mà không rơi vào hàng
lô hàng lốc những điều phi lý trong tư biện và trong thực tiễn". Đó là những
nguyên lý của đạo đức và của triết học (bản thể, nguyên nhân, cứu cánh). Thế
giới và tinh thần được tặng dữ cho chúng ta. Trong thực tiễn, ý tưởng phổ biến trở
thành ý tưởng đạo đức: nó phân biệt thị phi, thiện ác giống như khẩu vị phân biệt
cay đắng với ngọt bùi.
