liệu để trí khôn thể hiện khả năng suy luận về chúng; và việc sử dụng lý trí ngày
càng trở nên rõ ràng hơn, vì các vật liệu này mà trí khôn sử dụng cứ tăng dần.
Nhưng mặc dù việc có các ý niệm tổng quát và việc sử dụng các từ và lý trí
thường tăng dần đồng thời với nhau, nhưng tôi không thấy bất cứ cách nào như
thế chứng minh rằng chúng là bẩm sinh. Thú thực rằng tri thức về một số chân lý
có rất sớm trong trí khôn; nhưng theo một cách cho thấy chúng không phải bẩm
sinh. Bởi vì, nếu chúng ta quan sát, chúng ta sẽ thấy nó vẫn là tri thức về các ý
niệm không phải bẩm sinh, mà là đạt được: chính là tri thức về các ý niệm đầu
tiên được in vào trí khôn bởi các sự vật bên ngoài, mà các trẻ sơ sinh phải sử
dụng sớm nhất, tạo các ấn tượng thường xuyên nhất trên các giác quan của
chúng…
Một đứa trẻ không biết rằng ba cộng với bốn là bảy, cho đến khi nó biết đếm bảy,
và đã có tên gọi và ý niệm về sự bằng nhau; và sau đó, khi cắt nghĩa các từ này,
nó ngay lập tức ưng thuận hay đúng hơn là nhận ra ngay chân lý của mệnh đề ấy.
Nhưng không phải đứa trẻ chấp nhận nó ngay lập tức vì nó là chân lý bẩm sinh,
cũng không phải chờ tới lúc đó nó mới có sự ưng thuận, vì nó muốn sử dụng lý
trí; nhưng chân lý của mệnh đề ấy xuất hiện cho đứa trẻ ngay khi nó đã thiết lập
được trong trí khôn các ý niệm rõ ràng và phân biệt mà các tên gọi này biểu thị;
và rồi nó biết chân lý của mệnh đề đó, dựa trên cùng một cơ sở và bằng cùng các
phương tiện mà nó đã biết trước đó, rằng một cái gậy và một quả anh đào không
phải là cùng một vật; và cũng dựa trên cùng cơ sở, mà nó có thể biết sau này
"rằng cùng một vật không thể vừa là nó lại vừa không phải là nó."
Các ý niệm nói chung và nguồn gốc phát sinh ra chúng
§1. Vì mọi người tự ý thức được rằng mình suy nghĩ, và cái mà trí khôn của họ
hướng về khi suy nghĩ là các ý niệm ở trong đó, cho nên không ai nghi ngờ rằng
con người có nhiều ý niệm trong trí khôn họ, như những ý niệm được diễn tả bởi
các từ trắng, cứng, ngọt, nghĩ, chuyển động, người, voi, quân đội, say rượu v.v…
Vậy câu hỏi đặt ra đầu tiên là, Chúng đến từ đâu?
Tôi biết có một lý thuyết được thiết lập rằng người ta có các ý niệm bẩm sinh và
các chữ gốc được in trong trí khôn họ ngay từ lúc sinh ra. Ý kiến này tôi đã bàn
đến khá nhiều rồi; và tôi nghĩ rằng tất cả những gì tôi đã nói trong quyển trước sẽ
