hình dung ra được rằng một người quá bất công đến nỗi làm hại người anh em
mình thì làm sao có thể công bằng để kết án chính bản thân mình vì tội đó.
Nhưng tôi xin những người nêu vấn nạn này hãy nhớ lại rằng các nhà cai trị cũng
chỉ là những con người, và nếu chính quyền là liều thuốc chữa những điều xấu do
việc người ta làm quan án của chính mình, và vì thế tình trạng tự nhiên không thể
tồn tại được, thì tôi rất muốn biết chính quyền đó là loại chính quyền nào, và nó
tốt hơn bao nhiêu so với tình trạng tự nhiên…
Người ta thường nêu một câu hỏi rất mạnh, những người trong tình trạng tự nhiên
như thế ở đâu, hay có bao giờ có ở đâu không? Một câu trả lời cho hiện tại đã đủ:
đó là vì mọi quân vương và mọi nhà cai trị của các chính quyền độc lập trên thế
giới đều từ tình trạng tự nhiên, nên rõ ràng thế giới này chưa từng bao giờ hay sẽ
không bao giờ thiếu những con người ở trong tình trạng như thế. Tôi đã kể tên tất
cả các nhà cai trị của các cộng đồng độc lập, dù họ có liên minh với các cộng
đồng khác hay không. Bởi vì không phải mọi khế ước dẫn đến sự chấm dứt tình
trạng tự nhiên giữa con người với nhau, mà chỉ là khế ước ưng thuận cùng nhau
gia nhập một cộng đồng, và làm thành một cơ chế chính trị; các lời hứa hay khế
ước khác người ta có thể làm với nhau, nhưng vẫn còn ở trong tình trạng tự
nhiên. các lời hứa và các giao kèo mua bán hay đổi chác, v.v…, giữa hai người ở
Soldania, hay giữa một người Thuỵ Sĩ và một người Ấn Độ, trong các khu rừng ở
Châu Mỹ, đều ràng buộc họ, mặc dù họ hoàn toàn ở trong tình trạng tự nhiên
trong quan hệ giữa người này với người kia. Bởi vì chân lý và việc giữ lời hứa
thuộc về con người xét như là con người, không phải xét như là thành viên của xã
hội.
Về quyền tư hữu…
Thượng đế, Đấng đã ban thế giới làm của chung cho loài người, cũng đã ban cho
họ lý trí để sử dụng nó hầu mang lại những thuận lợi và dễ chịu lớn nhất cho đời
sống. Trái đất và mọi sự trên trái đất được ban cho con người để nâng đỡ và tạo
tiện nghi cho đời sống con người. Và mặc dù mọi hoa quả mà trái đất sản sinh ra
một cách tự nhiên, và mọi loài vật nó nuôi dưỡng, đều là của chung loài người,
bởi vì nó được sản xuất bởi bàn tay của thiên nhiên; và ban đầu không ai có độc
quyền thống trị trên bất cứ người nào khác trong loài người, vì mọi người đều ở
trong tình trạng tự nhiên; nhưng vì chúng được ban cho con người sử dụng, nên
