** Philonous: Người yêu thích tinh thần.
Đối thoại một
P Chào buổi sáng, Hylas. Tôi không nghĩ anh ra ngoài sớm thế này.
H Cũng là chuyện lạ, nhưng đầu óc tôi cứ quanh quẩn với một đề tài trong cuộc
nói chuyện tối qua, khiến tôi không tài nào ngủ nổi. Tôi đã quyết định dậy sớm đi
tản bộ quanh vườn.
P Thật là cơ hội tốt để anh nhìn ngắm những vẻ đẹp trong trắng và dễ chịu mà
anh bỏ lỡ mỗi buổi sáng. Có thời gian nào dễ chịu hơn buổi sáng sớm, hay có
mùa nào thú vị hơn mùa này trong năm không? Bầu trời hừng tím, tiếng chim hót
líu lo, các bông hoa toả hương ngát trên cành, và mặt trời sáng dịu lúc vừa mọc,
những thứ này và còn hàng ngàn vẻ đẹp không có tên gọi khác của thiên nhiên
gợi cho tâm hồn những niềm sảng khoái sâu kín. Buổi sáng sớm thật là thích hợp
để nhìn ngắm suy tư và chiêm nghiệm, đặc biệt giữa cái thinh lặng của khu vườn
này. Nhưng tôi xin lỗi đã cắt ngang dòng tư tưởng của anh. Có vẻ như anh rất
đăm chiêu về chuyện gì?
H Đúng, và tôi sẽ rất biết ơn anh nếu anh cho phép tôi tiếp tục tư tưởng ấy; không
phải là tôi muốn anh để tôi ở một mình, vì nếu tôi có người bạn cùng trò chuyện
với tôi, tư tưởng tôi luôn thoải mái hơn là khi tôi ở một mình; nhưng tôi xin bạn
hãy cho tôi chia sẻ các suy tư của tôi với bạn.
P Hoàn toàn sẵn lòng, đó cũng là điều tôi định xin bạn nếu bạn không cản tôi.
H Tôi đang suy nghĩ về số phận kỳ lạ của những con người ở mọi thời đại, bằng
sự hợm hĩnh vì mình nổi bật hơn mọi người tầm thường, đã tự phụ rằng mình
không tin gì cả, hay tin vào những điều kỳ cục nhất trần gian. Tuy nhiên vẫn có
thể chịu đựng điều này nếu các nghịch lý và thái độ hoài nghi của họ không dẫn
đến kết quả tai hại nào cho loài người. Nhưng điều rắc rối là ở chỗ những con
người kém may mắn hơn, khi nhìn vào những con người được cho là thư thả để
theo đuổi tri thức mà lại tuyên bố rằng họ hoàn toàn không biết điều gì, hay đưa
ra những lý thuyết ghê tởm đối với lương tri và các nguyên lý thông thường, họ
