H Bất kể những gì bạn nói, tôi thấy có vẻ như theo cách suy nghĩ riêng của bạn
và theo các nguyên tắc của bạn, hệ quả tất yếu là bạn chỉ có một hệ thống các ý
niệm trôi nổi không có bản thể nào để nâng đỡ chúng. Không thể dùng các từ mà
không có ý nghĩa gì cả. Và vì bản thể tinh thần cũng không có nghĩa gì hơn bản
thể vật chất, nên phải loại bỏ cả hai.
P Tôi đã nhiều lần lặp đi lặp lại với bạn rằng tôi biết sự hiện hữu của mình; và
bản thân tôi không phải là các ý niệm của tôi, nhưng một cái gì khác, một nguyên
lý suy tư, hoạt động có tri giác, hiểu biết, muốn và tác động trên các ý niệm. Tôi
biết rằng tôi, cùng một bản ngã, tri giác cả màu sắc và âm thanh; rằng một màu
không tri giác được một âm thanh, hay một âm thanh tri giác được một màu: vì
vậy tôi là một nguyên lý cá thể, phân biệt với màu và âm thanh, và cũng vì lý do
ấy, phân biệt với mọi sự vật khả giác và mọi ý niệm bất động. Nhưng tôi không ý
thức về sự hiện hữu hay yếu tính của vật chất bằng cùng một kiểu như thế. Ngược
lại, tôi biết rằng không gì mâu thuẫn có thể tồn tại, vậy mà sự tồn tại của vật chất
là một mâu thuẫn. Vì vậy xét chung không có sự ngang bằng giữa tinh thần và vật
chất.
H Tôi đồng ý về điểm này. Nhưng bạn có nghiêm túc nghĩ rằng sự hiện hữu của
các vật khả giác hệ tại việc chúng được tri giác một cách hiện thực không? Nếu
vậy: làm thế nào tất cả loài người phân biệt được chúng? Bạn có thể hỏi bất cứ
người nào bạn gặp, họ sẽ trả lời bạn rằng được tri giác và hiện hữu là hai chuyện
hoàn toàn khác nhau.
P Tôi bằng lòng nại vào lương tri của thế giới để xác nhận sự thật của khái niệm
của tôi. Hãy hỏi người làm vườn tại sao cây đào tồn tại trong vườn, và anh ta sẽ
nói cho bạn rằng bởi vì anh ta thấy và cảm được nó; tóm lại, vì anh ta tri giác nó
bằng giác quan anh ta. Hãy hỏi anh ta tại sao một cây cam không có trong vườn,
và anh ta sẽ nói cho bạn rằng bởi vì anh ta không tri giác được nó. Cái mà anh ta
tri giác bằng giác quan, anh ta gọi là một thực thể, và nói nó có hay tồn tại; nhưng
cái gì không được tri giác, thì anh ta sẽ nói nó không tồn tại.
H Đúng, Philonous, tôi nhìn nhận rằng sự hiện hữu của một vật khả giác hệ tại
việc được tri giác, nhưng không phải đang được tri giác.
