chúng không có một hiện hữu tách rời với việc được tri giác; hay chúng không
hiện hữu ở ngoài bất cứ trí khôn nào. Hay nghĩ đến các điểm này; hãy suy xét
chúng cho kỹ và luôn luôn nhớ chúng. Nếu không bạn sẽ không lãnh hội được
hiện trạng vấn đề; không có nó các vấn nạn của bạn sẽ luôn luôn là lạc đề, và thay
vì chống lại cái khái niệm của tôi, nó rất có thể bị chĩa mũi dùi vào chính các khái
niệm của bạn
H Tôi buộc phải nhất trí với bạn, Philonous, có vẻ như không có gì thúc đẩy tôi
nhất trí với bạn hơn là về điểm hiểu sai vấn đề này. Khi phủ nhận vật chất, thoạt
đầu tôi vẫn tưởng rằng bạn phủ nhận các vật mà chúng ta thấy và cảm; nhưng khi
suy xét kỹ, tôi thấy không có lý do nào để nghĩ như vậy. Vậy bạn nghĩ sao về việc
giữ lại tên gọi vật chất, và áp dụng nó cho các sự vật khả giác? Có thể chấp nhận
điều này mà không thay đổi gì trong các tình cảm của bạn; và xin bạn tin tôi, nó
có thể là một phương thế để hoà giải chúng với những người có thể cảm thấy bị
bỡ ngỡ trước một sự sáng tạo về ngôn từ hơn là về ý kiến.
P Tôi không có tham vọng là người đưa ra các khái niệm mới. Các cố gắng của
tôi chỉ là nhằm thống nhất, và làm sáng tỏ hơn, chân lý mà trước kia đã được chia
sẽ giữa người bình dân và nhà triết học: -hạng người thứ nhất cho rằng những cái
họ thấy trực tiếp là những sự vật có thật; và hạng người thứ hai thì chủ trương
rằng những sự vật được tri giác trực tiếp là các ý niệm, chúng chỉ tồn tại trong trí
khôn. Trên thực tế, hai ý kiến này kết hợp với nhau sẽ là bản chất những điều tôi
muốn đưa ra.
H Tôi đã có một thời gian dài không tin tưởng giác quan mình: tôi nghĩ tôi trông
thấy các sự vật bằng một ánh sáng lờ mờ và qua cặp kính sai. Bây giờ tôi bỏ kính
ra và một ánh sáng mới ùa vào trí khôn tôi. Tôi xác tín rõ ràng rằng tôi thấy sự
vật trong bản chất thực của chúng, và tôi không còn vất vả đi tìm các bản tính bí
ẩn hay hiện hữu tuyệt đối nữa. Đây là tình trạng của tôi bây giờ; mặc dù thực ra
con đường dẫn tôi tới tình trạng này tôi vẫn chưa hoàn toàn thấu triệt. Bạn đã bắt
đầu với cùng các nguyên lý mà các trường phái Platon, Descartes và các trường
phái tương tự vẫn làm; và trong một thời gian dài có vẻ như bạn đang bênh vực
cho thuyết hoài nghi; nhưng rốt cuộc, các kết luận của bạn đi ngược hẳn với các ý
kiến của họ.
