Ưu điểm của các khoa toán học trên các khoa đạo đức học hệ tại điều này, đó là
các ý niệm của các khoa toán học luôn luôn rõ ràng và minh bạch, ta có thể thấy
ngay được sự phân biệt nhỏ bé nhất, và cùng một thuật ngữ được dùng để diễn tả
cùng một ý niệm, mà không có sự mơ hồ hay biến đổi. Một hình ô-van không bao
giờ có thể lầm với hình tròn, hay một hình hyperbole lầm với một hình ê-líp. Các
tam giác cân và không cân có thể dễ dàng phân biệt nhờ các cạnh của nó một
cách chính xác hơn là ta phân biệt ranh giới giữa nhân đức và tật xấu, đúng và
sai. Nếu có thuật ngữ nào được định nghĩa trong hình học, trí khôn tự nó có thể
luôn luôn sẵn sàng dùng định nghĩa này thay thế cho thuật ngữ. Hay thậm chí khi
không có định nghĩa nào, thì chính đối tượng có thể xuất hiện ra cho giác quan,
và nhờ đó nó được lãnh hội một cách chắc chắn và rõ ràng. Nhưng các tình cảm
tinh tế của trí khôn, các hoạt động của trí năng, các xáo động của đam mê, mặc dù
tự chúng là khác nhau, nhưng rất dễ tuột ra khỏi sự nắm bắt của chúng ta, khi
chúng ta suy tư về nó; chúng ta cũng không có khả năng nhớ lại đối tượng
nguyên thuỷ một cách thường xuyên mỗi khi chúng ta có dịp xem xét nó. Vì vậy,
sự mơ hồ dần dần thâm nhập vào các suy luận của chúng ta: Các đối tượng tương
tự với nhau thường dễ được coi là giống y hệt nhau, và kết luận cuối cùng trở
thành rất rộng.
Trong siêu hình học, không có ý niệm nào tối tăm và mơ hồ như sức mạnh, lực,
năng lượng hay liên kết tất yếu, là những ý niệm mà chúng ta lúc nào cũng bắt
buộc phải bàn đến trong các tra cứu của chúng ta. Vì vậy chúng ta sẽ cố gắng ấn
định lại ý nghĩa chính xác của các thuật ngữ này, nhờ đó loại bỏ một phần sự tối
nghĩa, là điều rất đáng trách trong lãnh vực triết học.
Một mệnh đề có vẻ không bị tranh cãi là cho rằng mọi ý niệm của chúng ta thực
ra chỉ là các bản sao của các ấn tượng của chúng ta, hay nói cách khác, chúng ta
không thể suy nghĩ về bất cứ cái gì nếu trước đó chúng ta không cảm thấy nó
bằng các giác quan bên ngoài hay bên trong của chúng ta. Tôi đã cố gắng (Tiết II)
cắt nghĩa và chứng minh mệnh đề này, và đã nói lên hy vọng của tôi rằng, nhờ sự
ứng dụng thích hợp, người ta có thể đạt tới sự rõ ràng và chính xác trong các suy
luận triết học, hơn là những gì họ đã đạt được từ trước đến nay.
Vì vậy, để thấu triệt ý niệm về sức mạnh hay sự liên kết tất yếu, chúng ta hãy xem
xét ấn tượng của nó*, và để tìm ra ấn tượng một cách chắc chắn hơn, chúng ta
