quan của chúng ra; và tôi hiểu điều này là trường hợp về vấn đề tính đồng nhất
mà chúng ta gán cho thực vật và rau củ. Và ngay cả khi điều này không xảy ra,
chúng ta vẫn cảm thấy xu hướng lẫn lộn các quan điểm này, mặc dù chúng ta
không thể hoàn toàn tự thoả mãn trong trường hợp đặc biệt đó, hoặc không tìm
thấy điều gì bất biến và cố định để biện hộ cho khái niệm của chúng ta về tính
đồng nhất.
Do vậy, cuộc tranh luận liên quan đến tính đồng nhất không chỉ là cuộc tranh cãi
bằng lời. Vì khi chúng ta gán tính đồng nhất, theo một nghĩa không thích hợp,
cho các khách thể hay thay đổi và gián đoạn, sai lầm của chúng ta không hạn chế
trong cách diễn đạt, nhưng thường đi kèm theo điều hư cấu hoặc thuộc về điều gì
bất biến và liên tục hoặc thuộc về điều gì huyền bí và không thể giải thích, hoặc ít
nhất với xu hướng dẫn tới các điều hư cấu như thế. Điều đủ chứng minh giả
thuyết này làm thoả mãn mọi người thẳng thắn thẩm tra, là từ kinh nghiệm và sự
quan sát hàng ngày chứng tỏ rằng các khách thể hay thay đổi hoặc gián đoạn và
được giả định tiếp tục giống vậy, là cái duy nhất như thế bao gồm sự nối tiếp các
phần được liên kết với nhau bởi sự tương đồng, sự kế cận, hay nhân quả. Vì khi
sự nối tiếp như thế hiển nhiên giải đáp cho quan điểm của chúng ta về tính đa
dạng, nó chỉ có thể sai lầm khi chúng ta gán cho nó tính đồng nhất, và khi mối
quan hệ giữa các phần dẫn chúng ta vào sai lầm này, thực sự không là gì ngoài
đặc tính sản sinh ra sự liên kết các quan điểm, và sự chuyển dịch dễ dàng từ cái
này sang cái khác, nó chỉ có thể đến từ sự tương đồng, mà hành động trí tuệ này
quay về điều đó, mà bởi điều đó, chúng ta suy ngẫm về một khách thể liên tục,
điều làm cho lỗi lầm phát sinh.
David HUME, Khảo luận về nhân tính.
1. Vậy là chúng ta không thể có bất kỳ ý tưởng nào về tính đồng nhất của bản ngã
của chúng ta bởi vì mọi ý tưởng đều có cỗi nguồn nơi ấn tượng.
2. Trong một ghi chú, ở phần này Hume có ý ám chỉ đến Shaftesbury và những
suy niệm nên thơ của ông về nhất tính của vũ trụ soi sáng với nhất tính của cái
cây, những suy niệm về đồng nhất tính giữa Bản ngã và Nhất thể tối tượng
(l’Identité du Moi et de l’Un suprême).
